Wielki Kack

---

Historia i zabytki

Wielki Kack to miejscowość z bogatą historią, sięgającą średniowiecza, piastując znaczące miejsce nad rzeką Kaczą, która po raz pierwszy została wzmiankowana w 1236 roku jako in flumine Cacza. Od tej rzeki wywodzi się nazwa miejsca, a obecnie odcinek tej rzeki to potok Źródło Marii.

Pierwsze zapisy o osadnictwie na tym terenie pochodzą z 1277 roku, kiedy to książę Mściwój II nadał wieś Katzco biskupom włocławskim. Wówczas osadnictwo skupiało się głównie wzdłuż potoku Źródło Marii oraz dzisiejszej ulicy o tej samej nazwie. Już w 1282 roku była tutaj obecna parafia. Od 1301 roku, Wielki Kack stanowił część klucza kackiego, łączącego go z Chwaszczynem, pozostając dobra biskupim aż do 1773 roku.

Po I rozbiorze Polski ziemie te przejęło państwo pruskie, co zapoczątkowało proces uwłaszczenia chłopów, który trwał do 1865 roku. W 1894 roku na miejscu wcześniej istniejącej świątyni zbudowano kościół św. Wawrzyńca, który zachował się do dnia dzisiejszego.

Na początku lat 20. XX wieku region ten zyskał dodatkowe połączenia, gdy powstała linia kolejowa łącząca Gdynię z Kokoszkami. W 1930 roku zainaugurowano odcinek magistrali węglowej ze Śląska do Gdyni, będącej wówczas najnowocześniejszą linią kolejową w Europie. Budowa kolei związana była z koniecznością osuszenia jeziora znajdującego się obok trasy, znanego jako Morze Kackie.

W 1953 roku, na mocy uchwały Rady Ministrów, Wielki Kack został przyłączony jako dzielnica do Gdyni. Natomiast w 1987 roku doszło do secesji Karwin i Dąbrowy, które oddzieliły się od Wielkiego Kacka.

Wielki Kack to również miejsce, gdzie można zobaczyć wiele historycznych budynków oraz zabytków o charakterze świeckim. Wśród nich znajdują się stare domy mieszkalne oraz karczmy. Obok linii kolejowej Gdynia – Kościerzyna dostrzec można kapliczkę nazwaną Źródło Marii, z której wypływa potok o tej samej nazwie, dodając niepowtarzalnego klimatu tej okolicy.

Części Wielkiego Kacka

Wielki Kack to obszar, który charakteryzuje się różnorodnością zabudowy i krajobrazu. Najstarsza część tej dzielnicy, urokliwa i wiejska, zlokalizowana jest w pobliżu torów kolejowych oraz potoku Źródło Marii. W tej okolicy można zauważyć domki jednorodzinne oraz liczne gospodarstwa.

Inna część dzielnicy, która powstała po przyłączeniu Wielkiego Kacka do Gdyni w 1953 roku, usytuowana jest na skarpie. Znajdziemy tam głównie bloki mieszkalne, które wprowadziły bardziej urbanistyczny charakter.

Patrząc od strony centrum, trzecia część Wielkiego Kacka znajduje się za obwodnicą trójmiejską oraz częściowo w Lasach Oliwskich. W tym rejonie mieści się Kacze Buki, które jest domem dla nowych osiedli mieszkaniowych takich jak Zielona Laguna, Porto Verde oraz program Mieszkanie Plus. Oprócz tego znajdziemy tu stadninę koni oraz obszary z polami i gospodarstwami. Na terenie byłego zakładu przemysłowego Polifarb mieszczą się obecnie ponad 20 firmy. Ponadto, Kacze Buki to lokalizacja głównej zajezdni autobusowej w Gdyni.

Administracyjnie do Wielkiego Kacka należy również Wysoka, która składa się z trzech ulic i jest otoczona przez gdańską dzielnicę Osowa. Ulice te ulokowane są pomiędzy ul. Kielnieńską (przynależącą do Gdańska), Centrum Handlowym Osowa oraz pętlą autobusową linii ZTM Gdańsk nr 179. Dodatkowo część Wielkiego Kacka obejmuje osady leśne: Gołębiewo, które leży przy granicy z Sopotem, oraz Tasza.

Kultura

Wielki Kack jest miejscem, które skrywa w sobie bogatą kulturę i lokalne tradycje. W tej dzielnicy znajduje się niewielka, aczkolwiek istotna, kawiarenka Przystań, która pełni ważną rolę w życiu społeczno-kulturalnym. To właściwie centrum spotkań, gdzie aktywnie działa Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie w Gdyni – Klub Wielki Kack.

Warto zwrócić uwagę na życie religijne w tej okolicy, a szczególnie na praktyki parafii św. Wawrzyńca. Co druga niedziela miesiąca to czas, kiedy w kościele odbywają się nabożeństwa w języku kaszubskim. Dodatkowo, w każdy wtorek Wielkiego Postu, o godz. 18.30, mają miejsce nabożeństwa drogi krzyżowej w tym regionalnym języku. Październik przynosi kolejne tradycje, gdyż w każdy wtorek tego miesiąca odbywają się nabożeństwa różańcowe.

Kultura Kaszubska manifestuje się również w pięknych nabożeństwach majowych, które odbywają się przy kapliczce Źródło Marii w każdy wtorek maja. Te wydarzenia są doskonałą okazją do pielęgnowania lokalnych tradycji oraz napotkania mieszkańców, którzy chętnie dzielą się swoją kulturą.

Wielki Kack tętni życiem podczas licznych festynów, które odbywają się na przestrzeni roku. Do najważniejszych z nich należą:

• 3 maja – Festyn przy Źródle Marii,
• 23 czerwca – Noc Świętojańska na Kaczych Bukach,
• 10 sierpnia – odpust parafialny św. Wawrzyńca,
• 15 sierpnia – Festyn przy Źródle Marii.

Dzięki tym wydarzeniom, lokalna społeczność nie tylko celebruje swoją kulturę, ale także buduje silne więzi między mieszkańcami, co wzbogaca życie w Wielkim Kacku.

Harcerstwo

Wielki Kack to miejsce, w którym skupia się działalność Niezależnego Kręgu Instruktorów Harcerskich „Leśna Szkółka”. Na jego terenie znajduje się siedziba organizacji, a także działa aż siedem jednostek harcerskich. Wśród nich są takie grupy jak 20 NGDH „Alhambra” i 50 NGDH „Wrzosiwo”, które prowadzą działalność oficjalnie przy Zespole Szkół nr 13 oraz Zespole Szkół nr 10 na Karwinach. Kolejne drużyny, 25 NGDH „Ogniwo” oraz 11 NGDH „Sherwood”, zbierają się w Szkole Podstawowej nr 20 w Gdyni.

Od roku 1999, w Szkoły Podstawowej nr 20, działa drużyna 11 NGDH „Sherwood”. Zastępy starsze tej drużyny od paru lat z sukcesami prowadzą tzw. „Akcję Wiosenną”, która polega na zbiórce makulatury. Ostatnio, do ich działań dołączyła również akcja krwiodawstwa wśród mieszkańców Wielkiego Kacka. Dotychczas zebrano ponad 8 ton makulatury, a także zdołano uzbierać ponad 35,5 litra krwi.

---

Oceń: Wielki Kack

---