Orłowo (Gdynia)

---

Położenie

Orłowo to wyjątkowa dzielnica Gdyni, która charakteryzuje się atrakcyjnym położeniem. Graniczy z różnymi interesującymi rejonami, takimi jak Redłowo od północy, a także z Małym Kackiem od zachodu. Południową granicę stanowi miasto Sopot, natomiast wschodnią otaczają wody Zatoki Gdańskiej.

Na terenie Orłowa przepływa rzeka Kacza, która wpływa do Morza Bałtyckiego, co sprawia, że ten fragment nadmorskiej scenerii jest szczególnie urokliwy. Historia tej rzeki jest związana z działalnością młyna, którego funkcjonowanie było możliwe dzięki jej wodom.

Wzniesienie Góra Gołębia, sięgające 106,6 m, jest najwyższym punktem dzielnicy. Wysokości względne w Orłowie przekraczają 100 metrów, co sprawia, że jest to najwyżej usytuowana nadmorska dzielnica w obrębie Trójmiasta.

Historia

Orłowo to miejsce, które ma swoje korzenie w historii związanej z rybołówstwem. Nazwa tej miejscowości, jak sądzą historycy, pochodzi od rybaka Hansa (Johanna) Adlera, który w 1829 roku nabył grunt od lokalnego młynarza, przy ujściu rzeki Kaczej. Właśnie na tej ziemi postawił karczmę, nazwaną Adlershorst, co można przetłumaczyć jako „Orla Kępa” lub „Orle Gniazdo”. Dzięki temu lokal ta przyczyniła się do nadania nazwy miejscowości, która po roku 1920 oficjalnie przyjęła formę Orłowo. Możemy to zobaczyć w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego z 1886 roku. W 1939 roku Niemcy powrócili do wcześniejszej nazwy.

Karczma, znana dzisiaj jako zajazd Adlera, została założona w 1840 roku i do dzisiaj przetrwała jako część szkoły plastycznej. Osada „Adlershorst” uzyskała oficjalne potwierdzenie w 1857 roku. W kolejnych latach zaczęły powstawać pensjonaty w okolicy ulic Zacisznej, Orłowskiej oraz Spacerowej. Gospoda z drugiej połowy XIX wieku przeszła rozbudowę i zmieniła nazwę na „Hotel Adlershorst”. W 1871 roku w Orłowie znajdowały się zaledwie dwa domy, a do 1908 roku ich liczba wzrosła do siedmiu.

W latach 1906–1907 w pobliżu zajazdu, w dolinie klifu, wzniesiono Dom Kuracyjny, który mieścił zarówno hotel, jak i restaurację z widokiem na zatokę. W 1921 roku w Orłowie zarejestrowano 13 łodzi wiosło-żaglowych oraz jeden kuter wiosło-żaglowy. W tym czasie w rybołówstwie było zaangażowanych siedmiu mieszkańców.

Przed wybuchem II wojny światowej Orłowo przyjmowało od 8 do 10 tysięcy kuracjuszy, którzy korzystali z 34 pensjonatów oraz różnych kwater prywatnych. Wśród turystów znajdował się m.in. Stefan Żeromski, który spędzał wiosnę i lato 1920 roku z rodziną w tej malowniczej okolicy; odwiedzał go także Jan Kasprowicz oraz Antoni Abraham. Inny znany Polak, Aleksander Majkowski, w tym miejscu pisał swoją opowieść „Sambor i Mestwin”, przygotowując się jednocześnie do stworzenia dzieła pt. „Wiatr od morza”. Żeromski często wyruszał na piesze i konne wycieczki, a pewnego razu nawet wybrał się statkiem w kierunku Helu.

W 1934 roku, po zakończeniu rozbiórki tymczasowego mola w Gdyni, żołnierze zbudowali 420-metrowe molo spacerowe, które stało się przystanią dla statków żeglugi przybrzeżnej. W ten sposób Orłowo zyskało dwa molo, z których jedno pojawiło się pod koniec lat 20. XX wieku w wyniku przedłużenia dotychczasowego pomostu.

Na koniec warto wspomnieć o lokalnej legendzie, która głosi, że nazwa Orłowo jest upamiętnieniem spektakularnej bitwy orłów, obserwowanej przez rybaków w tym rejonie 6 stycznia 1666 roku.

Atrakcje turystyczne i zabytki

Orłowo, malownicza dzielnica Gdyni, przyciąga turystów przede wszystkim dzięki swoim niesamowitym atrakcjom. Warto zwrócić uwagę na spacerowe molo i jego okolice oraz klif, które zapewniają znakomite możliwości spacerów oraz organizacji widowiskowych wycieczek.

Nie można pominąć kilku kluczowych punktów, które z pewnością uczynią wizytę w Orłowie niezapomnianą:

• Molo w Orłowie, które staje się popularnym miejscem relaksu,
• Scena Letnia Teatru Miejskiego w Gdyni, gdzie odbywają się różnorodne wydarzenia artystyczne,
• Nieopodal znajduje się zajazd Adlerówka, który gości turystów spragnionych lokalnych smaków,
• Ulica Orłowska, pełna urokliwych kamienic,
• Dom Kuracyjny przy ul. Orłowskiej, wpisany do rejestru zabytków w 1984 roku, obecnie pełni funkcję mieszkań komunalnych,
• willa „Weneda” na ul. Przebendowskich 1,
• Pensjonat „Gryf” przy ul. Przemysława 6,
• willa na ul. Inżynierskiej 111,
• zespoły pałacowo-parkowe oraz stadnina koni w Kolibkach, przy al. Zwycięstwa 291, niegdyś posiadłość rodziny Sobieskich,
• zespół pałacowo-parkowy z XVIII wieku przy ul. Folwarcznej 2, stanowiący dawną siedzibę I Akademickiego Liceum Ogólnokształcącego,
• zabytkowy, XVI-wieczny kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej,
• Domek Żeromskiego na ul. Orłowskiej, obecnie siedziba Towarzystwa Przyjaciół Orłowa i kawiarnia, gdzie tworzył Stefan Żeromski,
• opuszczone sanatorium, dawny Dom profilaktyczno-wypoczynkowy „Zdrowie”.

Warto również zwrócić uwagę na paralotniarzy, którzy w sprzyjających warunkach pogodowych wykonują akrobacje nad klifem, wykorzystując prądy wznoszące, startując z promenady Marysieńki.

Nie można zapomnieć o historii klubu Maxim, znanego niegdyś jako jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc w Trójmieście, które niegdyś spopularyzowało zespół Lady Pank. Obok ruiny klubu wciąż można zobaczyć pozostałości dawnego Czerwonego Dworu.

Od 2021 roku w sezonie letnim dostępna jest bezpłatna linia „Orłowski meleks”, łącząca dworzec kolejowy z molem, co dodatkowo ułatwia zwiedzanie.

W przyszłości, na zbiegu ulicy Orłowskiej i ujścia rzeki Kaczej planowane jest stworzenie skweru rekreacyjnego „Wzgórze Mewy”, który będzie zawierać siłownię, taras piknikowy oraz punkt widokowy.

Szkoły

W Orłowie, które jest częścią Gdyni, można znaleźć wiele placówek edukacyjnych, które oferują różnorodne możliwości nauki i rozwoju. Oto kilka z nich:

• Szkoła Podstawowa nr 8 im. Obrońców Helu,
• Szkoła Podstawowa nr 11 im. „Bohaterów Załogi ORP GROM”,
• IX Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Józefa Piłsudskiego,
• Zespół Szkół Administracyjno-Ekonomicznych,
• Zespół Szkół Plastycznych w Gdyni.

Kościoły, parafie i zakony

Kościoły

W obrębie dzielnicy Orłowo znajdują się różnorodne obiekty sakralne, w tym:

• Kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej,
• Kościół Chrystusowy,
• W okresie przed II wojną światową w Kolibkach funkcjonował także kościół pw. św. Józefa. Został on konsekrowany w 1764 roku oraz w 1794 roku stał się filią Wielkiego Kacka.

W roku 1928 parafia w Kolibkach miała 143 parafian. Ostatnim duchownym, który tam pracował, był ksiądz Roman Wiśniewski. Niestety, w 1939 roku niemieckie władze zdecydowały o rozbiórce kościoła pw. św. Józefa, mimo że nie doznał on żadnych zniszczeń; prace rozbiórkowe trwały od jesieni 1939 roku do wiosny 1940 roku. Zniszczeniu uległo wszystko, łącznie z fundamentami, ogrodzeniem cmentarza oraz kapliczkami. Obrazy, które znajdowały się wewnątrz, zostały przeniesione do kościoła na Witominie, gdzie uległy zniszczeniu w wyniku pożaru w 1945 roku. Po zakończeniu wojny kościół nie został odbudowany, a parafią na terenie Orłowa stał się kościół evangelicki, który przyjął wezwanie pw. Matki Boskiej Bolesnej.

Parafie

W dzielnicy można znaleźć także parafię Matki Boskiej Bolesnej w Gdyni. Ta parafia powstała w 1945 roku, gdy po zakończeniu II wojny światowej ksiądz Stefan Kwiatkowski poświęcił kościół protestancki w Orłowie z błogosławieństwem Kurii Biskupiej w Pelplinie.

Zakony

W Orłowie działa kilka klasztorów, w tym:

• serafitek,
• urszulanek,
• elżbietanek,
• dominikanek,
• karmelitanek bosych.

---

Oceń: Orłowo (Gdynia)

---