Babie Doły to niezwykle malownicza dzielnica Gdyni, która charakteryzuje się położeniem w północnej części miasta. Według danych z końca roku 2022, jej populacja wynosi 1913 mieszkańców. Dzielnica ta została podzielona na dwie główne części: osiedle bloków mieszkalnych, które można znaleźć w okolicy ulic Dedala i Ikara, oraz kolonię domów jednorodzinnych, znaną jako „Rybaki” zlokalizowaną przy ulicy Rybaków.
Babie Doły stały się integralną częścią Gdyni od 1 stycznia 1972 roku. Decyzja ta została podjęta na podstawie uchwały Miejskiej Rady Narodowej Gdyni z 1971 roku, która dotyczyła przyłączenia 65,86 ha gromady Kosakowo, w tym osiedli Babie Doły oraz Nowe Obłuże, z powiatu puckiego. Wcześniej, do 1971 roku, Nowe Obłuże oraz Kolonia Rybacka były częścią Obłuża.
Obecnie, nadmorska część Babich Dołów została przystosowana jako letnie kąpielisko, znane jako Gdynia Babie Doły, które oferuje łącznie 100 metrów długości linii brzegowej. Miejsce to jest popularne wśród mieszkańców i turystów ceniących sobie wypoczynek nad morzem.
Położenie
Babie Doły to malownicza lokalizacja, która od strony południowej sąsiaduje z dzielnicami Gdyni: Obłużem oraz Oksywiem. Od zachodu graniczy z gminą Kosakowo, a w okolicy znajdują się ogrody działkowe oraz lotnisko Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej. Wschodnią granicę Babich Dołów wyznacza piaszczysta plaża i malowniczy klif, co czyni ten teren wyjątkowym.
Dostęp do tej urokliwej miejscowości zapewnia jedna droga dojazdowa – ulica Zielona. Dodatkowo, w Babich Dołach regularnie kursuje kilka linii autobusowych gdyńskiego ZKM, w tym nr 109, 163, 196, 209, 309, 770 oraz N10, co umożliwia łatwe przemieszczanie się.
Instytucje
W dzielnicy Babie Doły funkcjonuje szereg instytucji oraz organizacji, które wspierają lokalnych mieszkańców. Przykładem jest Parafialny Zespół Caritas, działający przy parafii Matki Boskiej Licheńskiej, który komunikuje niemal codzienne wsparcie dla potrzebujących. Poza tym, w dzielnicy można znaleźć także Samorządową Szkołę Podstawową nr 28 im. Lotników Polskich, która mieści się w budynku przy ul. Zielonej 53, oraz przedszkole samorządowe nr 30.
Kolejnym istotnym elementem struktury lokalnej jest Filia Urzędu Pocztowego Gdynia 6, zlokalizowana przy ul. Ikara 9. Rada Dzielnicy Babie Doły ma swoją siedzibę w budynku szkoły, co podkreśla bliską współpracę między mieszkańcami a instytucjami. Ważnym działaniem społecznym zajmuje się również Stowarzyszenie Oficerów Rezerwy 34 PLM i 1 DLMW oraz Sympatyków Lotnictwa, mające swoje biuro w siedzibie Klubu Jednostki Wojskowej Nr 4651.
Na terenie osiedla znajduje się także wiele placówek handlowo-usługowych, co zwiększa komfort życia mieszkańców.
Historia szkoły
Samorządowa Szkoła Podstawowa nr 28 rozpoczęła swoją działalność 1 września 1957 roku jako filia SP nr 15, znajdującą się na Obłużu. Pierwsze zajęcia odbywały się w drewnianym obiekcie, który został przekazany po przeniesieniu jednostki wojskowej WOP. Naukę w klasach początkowych pobierało wówczas zaledwie sześciu uczniów.
Wraz z rozwojem osiedla i systematycznym wzrostem liczby uczniów, gmina Gdynia postanowiła utworzyć samodzielną jednostkę edukacyjną na Babich Dołach. Nowa szkoła została oficjalnie uruchomiona 1 września 1961 roku, posiadając 6 klas i 114 uczniów. W 1964 roku powstał Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły, dzięki któremu, po kilku latach starań, zrealizowano projekt rozbudowy. 15 września 1967 roku wmurowano kamień węgielny pod nowy budynek szkolny, który został uroczyście otwarty rok później, przyjmując 160 uczniów.
W dniu 30 stycznia 1976 roku, Wojewódzkie Kuratorium Oświaty wydało decyzję o nadaniu szkole imienia Lotników Polskich. Sztandar dla placówki ufundowała pobliska jednostka wojskowa lotnictwa. Wobec nadchodzących zmian demograficznych i wzrostu liczby uczniów do 600, pod koniec lat 80. XX wieku dyrekcja przystąpiła do nowej rozbudowy, a na czas realizacji, sala gimnastyczna została tymczasowo umiejscowiona w holu na piętrze.
Rewitalizacja całego kompleksu miała miejsce na początku lat 90. XX wieku, a w 2001 roku połączono budynki przedszkola i szkoły, dodając również nową salę gimnastyczną. Obecnie szkoła jest doskonale przystosowana do potrzeb dzieci z niepełnosprawnościami, co sprzyja integracji w ramach klas.
W maju 2001 roku imię pilotów Andrzeja Leśnika i Bolesława Sobani, którzy tragicznie zginęli 5 czerwca 1981 roku podczas lotu szkoleniowego, zostało nadane bibliotece szkolnej.
Parafia
W tej dynamicznej dzielnicy znajduje się parafia rzymskokatolicka Matki Boskiej Licheńskiej, która odgrywa ważną rolę w życiu lokalnej społeczności.
Parafia ta została erygowana 1 października 1989 roku przez abpa Mariana Przykuckiego. Wkrótce po jej założeniu, 10 czerwca 1990 roku, ten sam dostojnik poświęcił kaplicę oraz teren przeznaczony na budowę kościoła.
Geneza nazwy
Nazwa „Babi Dół” ma swoje korzenie w historii, sięgając pruskich map z końca XIX wieku. Na tych mapach wspomniany jest wąwóz o długości około 2 kilometrów, który ciągnie się na północ od majątku Nowe Obłuże. Nazwa „Babi Dół” została zamieszczona na mapie niemieckiej z 1915 roku jako „Babi Dole oder Hexengrund”, co w tłumaczeniu na język polski oznacza „Ziemia Czarownic”. Istnieje przekonanie, że określenie to ma swoje korzenie w postaciach czarownic, utożsamianych z słowiańską Babą Jagą. Warto zaznaczyć, że nie ma ono związków z tematyką anatomiczną.
W okresie przedwojennym „Babi Dół” odnosił się tylko do wąwozu. Świadczą o tym opisy zawarte w przewodniku „Mapa polskiego wybrzeża morskiego”, który charakteryzował ten obszar jako najdłuższy i najdzikszy nadbrzeżny jar. Ponadto, w dokumentach przedwojennego Komisariatu Rządu w Gdyni, związanych z powołaniem Szpitala Zakaźnego, również pojawia się ta nazwa w kontekście lokalizacji szpitala, ulokowanego około kilometr w głąb wąwozu. Dla statków stworzono niewielki pomost przy brzegu Zatoki Gdańskiej, co miało znaczenie dla jednostek przybywających do gdyńskiego portu.
Franciszek Sokół, komisarz rządu w Gdyni, wspomina w swoich relacjach ewakuację, która miała miejsce we wrześniu 1939 roku. Opisał moment, gdy o godzinie 23.30 udał się do przystani w Babim Dole, gdzie wąskie molo nie miało poręczy. Czasami pisownia tej nazwy była zniekształcana, na przykład na mapie topograficznej z 1925 roku widniała jako „Babidół”. W trakcie II wojny światowej Niemcy stosowali tłumaczenie na Hexengrund, umieszczając je na przykład w nazwie ośrodka badawczego torped Luftwaffe.
Nie jest do końca jasne, kiedy nazwa „Babie Doły” zaczęła funkcjonować. Po wojnie początkowo dotyczyła ona lotniska wojskowego, a w latach 50. XX wieku zaczęła być stosowana także w kontekście osiedla dla personelu jednostki wojskowej. W wyniku zmiany, jakie zaszły po wojnie, dokonano przekształcenia „Babiego Dołu” w „Babie Doły”, co zostało usankcjonowane uchwałą Miejskiej Rady Narodowej w Gdyni w 1971 roku. Dokonała się zmiana topograficzna, gdyż teren wąwozu zmienił swój status na obszar miejski.
Opinie na temat używania nowej nazwy rzuca Kazimierz Małkowski, przewodnik i działacz Towarzystwa Miłośników Gdyni, który w 2001 roku komentował sprawę w Bedekerze gdyńskim, wskazując na znaczenie topograficzne pierwotnej nazwy. Zdarzenia na węźle drogowym przy Obłużu również podkreślają ciekawy aspekt historii tej nazwy. W 2003 roku umieszczono tam drogowskaz z błędem ortograficznym, który na szczęście został szybko poprawiony przez władze lokalne.
Lotnisko
Lotnisko wojskowe, znane przez długi czas jako „Gdynia Babie Doły”, leży w gminie Kosakowo, w sąsiedztwie Gdyni. Nazwa lotniska wywodzi się z przynależności do jednostki wojskowej zlokalizowanej w Babich Dołach oraz z faktu, że lotniska poza miastami często przyjmują nazwy najbliższych ośrodków. W 2006 roku rozpoczęto prace nad przekształceniem lotniska wojskowego na potrzeby cywilne, co zaowocowało powstaniem spółki Port lotniczy Gdynia-Kosakowo w 2007 roku. Od 2006 roku w lipcu organizowany jest Open’er Festival na terenie tego lotniska, a wyraźne ślady historii lotniska sięgają także tragedii z 31 marca 2009 roku, gdy miała miejsce katastrofa lotnicza samolotu An-28 Bryza 2RF.
Filmowe
Obszar Babich Dołów dwukrotnie stał się miejscem filmowym. Finał ósmego odcinka serialu „Czterej pancerni i pies” odbył się na plaży w tej dzielnicy. W tej scenerii żołnierze 1 Armii Wojska Polskiego współpracowali z Armią Czerwoną, co miało symboliczne znaczenie – odbywały się tu zaślubiny Polski z morzem. Właśnie w tym miejscu Janek Kos, dowódca czołgu „Rudy” 102, rozpoznaje partyzanta, będącego zaginionym ojcem.
Wybór Babich Dołów jako miejsca plenerowego był uzasadniony dogodne położenie blisko wojskowej infrastruktury, co ułatwiło transport czołgów i sprzętu. W rolach statystów wielu mężczyzn służyło na tym lotnisku, a wykorzystano także obiekty poniemieckiego drewnianego portu. Drugim filmem, który korzystał z tej lokalizacji, była „Superwizja” (1990) Roberta Glińskiego, w której przedstawiono nocne sceny przy plaży. Podobnie jak w przypadku wcześniejszego filmu, kręcono je w tych samych rejonach.
Obszar ten był także tłem dla programów telewizyjnych, w tym do materiału o katastrofie gibraltarskiej w 1993 roku. Ponadto, w 2004 roku babidolska plaża posłużyła jako lokalizacja do teledysku zespołu hip-hopowego Analogia o tytule „Daję rytm”. Latem 2006 roku w poniemieckiej torpedowni kręcono zdjęcia do piątej serii serialu „Kryminalni”, a w 2009 roku – film o początkach Gdyni, „Miasto z morza”. Ostatnio, w 2015 roku, plaża Babie Doły została wybrana do nagrania scen do serialu „Aż po sufit!” emitowanego przez TVN.
Przypisy
- a b Dzielnice Gdyni - liczba ludności zameldowanej 2022. www.bip.um.gdynia.pl. [dostęp 01.02.2023 r.]
- Przystanek Babie Doły | Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni [online], www2.zkmgdynia.pl [dostęp 31.01.2020 r.]
- Ekipa serialu na plaży w Babich Dołach. [dostęp 20.11.2018 r.]
- Uchwała Nr VII/121/11 Rady Miasta Gdyni z 27.04.2011 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2011 r. Nr 74, poz. 1560).
- Jacek Ostapkowicz, Gdynia 1939-2005. Kronika, Wydawnictwo Muzeum Miasta Gdyni, Gdynia 2006, s. 123.
- Sławomir Kitowski, Gdynia. Miasto z morza i marzeń, Studio Spartan, Gdynia 1997.
- Franciszek Sokół, Żyłem Gdynią, Imprimatur, Gdynia 1998, s. 53.
- Kazimierz Małkowski, Bedeker gdyński, Polnord, Gdańsk 2001, s. 32.
- Mapa polskiego wybrzeża morskiego z krótkim opisem w 4-ch językach, Wydawnictwo PTKK „Ruch” S.A., Warszawa (brak daty wydania), s. 7.
- Dz.U. z 1971 r. nr 32, poz. 292
- Rozbudowana SSP nr 28 w GoogleMaps.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Leszczynki (Gdynia) | Obłuże | Grabówek (Gdynia) | Mały Kack | Oksywie | Pustki Cisowskie-Demptowo | Redłowo | Śródmieście (Gdynia) | Wielki Kack | Witomino-Radiostacja | Chylonia | Wzgórze Św. Maksymiliana | Kamienna Góra (Gdynia) | Pogórze (Gdynia) | Orłowo (Gdynia) | Witomino | Karwiny | Dąbrowa (Gdynia) | Cisowa (Gdynia) | Chwarzno-WiczlinoOceń: Babie Doły