Kolibki

---

Urbanistyka

Osiedle rozciąga się wzdłuż alei Zwycięstwa, która wspólnie z linią kolejową SKM dzieli to miejsce na dwie części: zachodnią i wschodnią. W okolicach stacji benzynowej znajduje się „Pomnik Obrońców Gdyni 1939”, zlokalizowany na tarasie widokowym, który oferuje spektakularny widok na Zatokę Gdańską.

Na zachodnich stokach, wśród zalesionych wzgórz morenowych, usytuowany jest tor motocrossowy oraz pozostałości po niemieckich pozycjach baterii przeciwlotniczej. Znajdują się tam umocnione stanowiska pod osiem armat, budynek koszarowy oraz miejsce, gdzie niegdyś znajdowała się wieża dalmierza.

Zabytki

Zespół dworsko-krajobrazowy

W pobliżu historycznego dworu mieściły się niegdyś znaczące obiekty, takie jak karczma z XV wieku oraz cegielnia, której wyroby użyto do budowy wielu istotnych gmachów, w tym znanych budowli w Gdańsku. Ponadto w tej okolicy znajdowały się hamernie, młyn zbożowy i papiernia. Obecne budynki dworskie pochodzą z pierwszej połowy XIX stulecia i są usytuowane w malowniczym Parku Marysieńki, który charakteryzuje się barokowym założeniem oraz licznymi, stoletnimi drzewami. W lipcu 1945 roku majątek przeszedł na własność państwa.

W historycznym dworze zakwaterowano wiele rodzin, a w otaczającym parku postawiono kotłownię, szklarnię oraz szkółkę ogrodniczą. W późniejszych latach dwór pełnił funkcję siedziby stadniny koni, która była pod opieką gdyńskiej Straży Miejskiej. Z czasem miejsce to zostało opuszczone; stajnia przestała spełniać swoje pierwotne przeznaczenie, a ciepłownię i szklarnię zlikwidowano. W nowo wybudowanym po wojnie budynku szkółki ogrodniczej utworzono Wydział Ogrodnika Miasta.

Kościół pw. św. Józefa w Kolibkach

Kościół, którego historia sięga 1763 roku, został wybudowany przez generała Józefa Przebendowskiego. Został on skonstruowany z planem założenia franciszkańskiego klasztoru kapucynów, który miał być z nim związany. Budowla ta miała bliskie powiązania z Kalwarią Wejherowską, będąc ważnym punktem na mapie regionu. Niestety, w wyniku działań wojennych, kościół został zniszczony przez niemieckich okupantów w późnej jesieni 1939 roku. W świątyni znajdował się znany gotycki obraz „Matki Boskiej Piaseckiej” z początku XVI wieku, przypuszczalnie ofiarowany przez królową Marię Kazimierę. Dziś jedyną pozostałością po tym miejscu kultu jest fragment cmentarza, który kiedyś znajdował się przy kościele.

Historia

Dawne tereny były własnością cystersów oliwskich, znanych też jako Colybka, Kolebki bądź Kolebka. W późniejszych latach stały się one własnością rycerskich i szlacheckich rodów. W drugiej połowie XVI wieku, wieś szlachecka funkcjonowała na obszarze powiatu gdańskiego w województwie pomorskim.

Majątek w Kolibkach był własnością wielu znanych rodzin szlacheckich, takich jak Wejherowie, Radziwiłłowie, Ostromeccy, Sobiescy, czy Przebendowscy. Po śmierci króla Jana III Sobieskiego, majątek przeszedł w ręce królowej Marysieńki. W parku znajdują się charakterystyczne miejsca, jak „Dąb Marysieńki” oraz „Grota Marysieńki”. W roku 1720, jej syn, Jakub Ludwik Sobieski, sprzedał posiadłość wojewodzie Piotrowi Przebendowskiemu. W późniejszym czasie, od 1814 do 1831 roku, dwór należał do brytyjskiego konsula w Gdańsku, barona Alexandra Gibsona. W wyniku zaboru pruskiego, majątek stał się własnością pruską. Ostatnim prywatnym właścicielem dworu po I wojnie światowej był Witold Kukowski, którego imię upamiętnia aleja spacerowa w Kolibkach.

II Rzeczpospolita

W czasach II Rzeczypospolitej, Kolibki były miejscem polskiej placówki celnej, która z początku składała się z drewnianych budynków, a później zostały one zastąpione murowanymi konstrukcjami. Tutaj znajdowało się przejście graniczne (Kolibki/Steinfließ) na granicy polsko-gdańskiej, które obecnie już nie istnieje. Ponadto, od 1930 roku, na tym terenie działał posterunek informacyjny Straży Granicznej „Kolibki”, włączony w struktury Placówki SG I linii „Wielki Kack”.

Kampania wrześniowa

Podczas września 1939 roku, 2 Morski Pułk Strzelców walczył z determinacją na pozycjach w Kolibkach, stanowiąc opór dla atakujących sił. 1 września, z kierunku Sopotu, rozpoczął ofensywę tzw. Brygada Eberhardta, składająca się z dwóch pułków policji WMG i oddziału SS-Heimwehr Danzig. Pomimo ataku, Polacy zdołali skutecznie kontratakować. Wojska pod dowództwem ppłk. Ignacego Szpunara przeprowadziły nocny wypad na Kolibki, odbijając stację kolejową w Wielkim Kacku oraz posiadłość kolibkowską. Walki trwały w dalszym ciągu w drugim tygodniu września na przedpolu portu w Gdyni, w Orłowie i Kolibkach. Z kolei, 8 września, polskie pozycje ucierpiały z powodu ostrzału przeprowadzonego przez pancernik Schleswig-Holstein. 12 września, obrońcy Kolibek otrzymali rozkaz opuszczenia stanowisk i kierowali się w stronę Oksywia.

Fotografia wojenna

Jednymi z najbardziej znanych zdjęć, które obrazują początki II wojny światowej oraz inwazję niemiecką na Polskę, są te zrobione przez niemieckiego fotografa Hansa Sönnke na posterunku w Kolibkach. Mimo że zostały podpisane datą 1 września, w rzeczywistości powstały w celach propagandowych 14 września 1939 roku, już po zajęciu Gdyni przez Niemców. Sönnke jest także autorem największego zbioru dokumentującego zajęcie miasta przez hitlerowców.

---

Oceń: Kolibki

---