Marcin Edmund Nałęcz-Niesiołowski, urodzony 30 sierpnia 1972 roku w Gdyni, to uznany polski dyrygent oraz śpiewak. Jego kariera artystyczna rozwijała się w różnych instytucjach kulturalnych, gdzie pełnił znaczące funkcje.
W okresie od 1997 do 2011 roku pełnił obowiązki dyrektora Filharmonii Białostockiej, gdzie przyczynił się do wzbogacenia życia muzycznego regionu. Następnie, w latach 2016–2019, sprawował funkcję dyrektora Opery Wrocławskiej, kontynuując swoją misję popularyzacji sztuki operowej i orkiestrowej w Polsce.
Życiorys
W 1996 roku Marcin Nałęcz-Niesiołowski ukończył studia na Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie dyrygentury symfoniczno-operowej pod okiem prof. Bogusława Madeya, zdobywając wyróżnienie za swoje osiągnięcia. Od początku 1997 aż do 6 kwietnia 2011 roku pełnił rolę dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Białostockiej, gdzie z orkiestrą brał udział w licznych festiwalach oraz koncertach galowych. Warty podkreślenia jest również fakt, że dokonał nagrania pięciu płyt, z których jedna, zawierająca uwerturę do „Bajki” Stanisława Moniuszki oraz II Suitę orkiestrową Piotra Czajkowskiego, zdobyła nominację do nagrody Fryderyki 1999. Po niesłusznym zwolnieniu, artysta otrzymał odszkodowanie.
Nałęcz-Niesiołowski jest aktualnie dyrektorem artystycznym i dyrygentem Orkiestry Kameralnej „Małej Filharmonii”. Orkiestra ta ma na koncie ponad pięcioletnią działalność koncertową, zarówno w kraju, jak i za granicą, współpracując z czołowymi polskimi artystami. Jego projekt z koncertami fortepianowymi Bacha, Mozarta i Beethovena, z udziałem jedenastoletniego wówczas Stanisława Drzewieckiego, uzyskał nominację do Fryderyka 1998.
Artysta miał również okazję koncertować z wieloma uznawanymi orkiestrami, takimi jak Filharmonia Narodowa, Sinfonią Varsovią, Polską Orkiestrą Radiową oraz Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach. Współprace te zaowocowały archiwalnymi nagraniami dla Polskiego Radia. Marcin Nałęcz-Niesiołowski koncertował także na międzynarodowej scenie, w krajach takich jak Hiszpania, Dania, Meksyk, Maroko czy Belgia, gdzie uczestniczył w festiwalu Europalia z Orkiestrą Kameralną Leopoldinum. Jego amerykański debiut miał miejsce w marcu 2002 roku w San Diego, gdzie poprowadził m.in. Stabat Mater Karola Szymanowskiego.
Od 1999 roku jest dyrygentem gościnnym Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie, gdzie przygotował i poprowadził premierowe przedstawienie baletowe Gala Niżyńskiego, które zawierało utwory muzyki I.Strawinskiego (Święto wiosny), C.Debussy’ego (Gry), a także F.Chopina (Sylfidy). Jego bogaty dorobek fonograficzny obejmuje 10 płyt, a także liczne nagrania radiowe oraz telewizyjne, w tym muzykę filmową i rozrywkową.
Marcin Nałęcz-Niesiołowski aktywnie uczestniczy w różnych festiwalach oraz przeglądach muzycznych, takich jak Forum im. Witolda Lutosławskiego, Warszawskie Dni Oratoryjne oraz Viva il Canto. Jego repertuar jest bardzo zróżnicowany; obejmuje zarówno dzieła wokalno-instrumentalne, muzykę symfoniczną, operową, jak i premierowe wykonania współczesnej muzyki polskiej.
Artysta zdobył także wiele nagród w konkursach muzycznych, w tym pierwszą nagrodę na Ogólnopolskich Przesłuchaniach Klas Skrzypiec i Altówki w Elblągu oraz w IV Konkursie Wokalnym im. Fr. Platówny we Wrocławiu, gdzie otrzymał nagrodę specjalną Ministerstwa Kultury i Sztuki Grand Prix – Rydwan Apollina. W 2001 roku został uhonorowany nagrodą ministra kultury – Ad Astra, przeznaczoną dla młodych talentów. W 2004 roku za swoje zasługi dla kultury i osiągnięcia zawodowe został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, a w czerwcu 2006 roku Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Dodatkowo, jest laureatem dorocznej Nagrody Marszałka Województwa Podlaskiego w dziedzinie kultury, a we wrześniu 2016 roku otrzymał Odznakę Honorową Województwa Podlaskiego.
W sierpniu 2005 roku, podczas koncertu w Parlamencie Europejskim w Brukseli, Marcin Nałęcz-Niesiołowski wystąpił z Orkiestrą Filharmonii Białostockiej i pianistą Stanisławem Drzewieckim, inaugurując obchody 25. rocznicy powstania Solidarności. W czerwcu 2006 roku poprowadził wykonanie Jutrzni Krzysztofa Pendereckiego w Smolnym Soborze w Sankt Petersburgu, z udziałem solistów oraz chórów rosyjskich oraz Orkiestry Opery i Filharmonii Podlaskiej. Od września 2005 roku pełnił funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Opery i Filharmonii Podlaskiej, nowej instytucji kultury powołanej przez ministra kultury oraz marszałka Województwa Podlaskiego.
W maju 2007 roku uzyskał tytuł doktora sztuk muzycznych na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina, a w 2010 roku doktor habilitowany. W czerwcu 2016 roku objął kierownictwo Opery Wrocławskiej, następnie odwołany po kontroli NIK-u oraz urzędu Marszałkowskiego. Decyzja wojewody dolnośląskiego zablokowała jego odwołanie, jednak ostatecznie pełnił tę funkcję do 5 września 2019 roku, kiedy to WSA we Wrocławiu potwierdził decyzję urzędu Marszałkowskiego przy rozstrzyganie sprawy dotyczącej jego stanowiska dyrektora Opery Wrocławskiej.
Wybrana dyskografia
Oto zestawienie wybranych dzieł muzycznych, w których Marcin Nałęcz-Niesiołowski pełnił rolę dyrygenta. Lista zawiera dorobek artysty z różnych lat, który ukazuje jego wszechstronność oraz zaangażowanie w popularyzację muzyki klasycznej.
- Rok wydania 2000: «Pyotr Tchaikovsky, Stanisław Moniuszko» – Kompozytorzy: Piotr Czajkowski, Stanisław Moniuszko; Wykonawca: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Podlaskiej, dyrygent: Marcin Nałęcz-Niesiołowski, DUX 0170,
- Rok wydania 2001: «W 100. rocznicę: urodzin Grażyny Bacewicz i śmierci Mieczysława Karłowicza» – Kompozytorzy: Grażyna Bacewicz, Mieczysław Karłowicz; Wykonawca: Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku, dyrygent: Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Krzysztof Jakowicz, DUX 0500/0501,
- Rok wydania 2001: «Saint-Saëns, Dukas, Bizet» – Kompozytorzy: Camille Saint-Saëns, Georges Bizet, Paul Dukas; Wykonawca: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Podlaskiej, Kuba Jakowicz, Marcin Nałęcz-Niesiołowski, DUX 8152,
- Rok wydania 2003: «Antologia Muzyki Polskiej» – DUX 0428/0429,
- Rok wydania 2005: «El Tango, Astor Piazzolla» – Wykonawca: Orkiestra Kameralna „Mała Filharmonia”, fortepian – Waldemar Malicki, dyrygent – Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Polskie Radio,
- Rok wydania 2008: «Walewska i przyjaciele. Najpiękniejsze arie, pieśni i piosenki», DUX 0625,
- Rok wydania 2008: «Aleksander Tansman (1897-1986)» – Kompozytor: Alexander Tansman; Wykonawca: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Podlaskiej, Marcin Nałęcz-Niesiołowski, DUX 0606-0609,
- Rok wydania 2009: «Aleksander Tansman» – Kompozytor: Alexander Tansman; Wykonawca: Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku, dyr. Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Bartosz Cajler, DUX 0639,
- Rok wydania 2009: «Franz Liszt: Utwory na fortepian» – Wykonawca: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Podlaskiej, Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Waldemar Malicki, DUX 0742,
- Rok wydania 2009: «Trzech Klasyków z Wiednia – Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven» – Kompozytorzy: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven; Wykonawcy: Artur Rubinstein Quartet, Artur Rubinstein Sinfonietta – dyr. Simca Heled, Chór Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego, Chór Uniwersytetu Wrocławskiego, Krakowski Chór Akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Mała Filharmonia – dyr. Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Orchestre de Chambre Mozart – dyr. Gérard Talbot, Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Podlaskiej, DUX 0685,
- Rok wydania 2009: «Zygmunt Stojowski» – Kompozytor: Zygmunt Stojowski; Wykonawca: Chór i Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Podlaskiej, dyr. Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Maciej Nerkowski, Marta Wróblewska, Rafał Sulima, Polskie Radio,
- Rok wydania 2009: «Józef Zeidler, Jan Wański, Maksymilian Koperski. Musica Sacromontana» – Bazylika na Świętej Górze w Gostyniu 2007. Polskie Radio. CD 1: Anna Karasińska – sopran, Piotr Olech – alt, Aleksander Kunach – tenor, Jacek Ozimkowski – bas, Peter Zajiček – skrzypce, Concerto Polacco, Marek Toporowski – dyrygent. CD 2: Marzena Michałowska – sopran, Agnieszka Rehlis – mezzosopran, Rafał Bartmiński – tenor, Maciej Straburzyński – bas, Grzegorz Pecka – przygotowanie chóru, Orkiestra Akademii Beethovenowskiej, Chór Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Marcin Nałęcz-Niesiołowski – dyrygent,
- Rok wydania 2010: «Musica Sacromontana» – Kompozytorzy: Józef Zeidler, Maksymilian Koperski; Wykonawcy: Polska Orkiestra Radiowa, Zespół Śpiewaków M. Katowice Camerata Silesia, Orkiestra Akademii Beethovenowskiej, Chór KUL Jana Pawła II oraz soliści; Dyrygent/Kierownik Artystyczny: Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Łukasz Borowicz; Reżyser nagrania: Łukasz Kurzawski, Polskie Radio,
- Rok wydania 2011: «Zieliński Maciej. Across the Milleniums» – Polskie Radio, 1435,
- Rok wydania 2011: «The Best of The Podlasie Opera and Philharmonic in Białystok», DUX 0851,
- Rok wydania 2011: «Tansman Lutosławski Orbán Selmeczi» – Kompozytorzy: Alexander Tansman, György Orbán, György Selmeczi, Witold Lutosławski; Wykonawca: Erdődy Chamber Orchestra – dyr. Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Emese Gulyás, Levente Szabó, Orsolya Kovács, Zsolt Szefcsik, DUX 0830/0831,
- Rok wydania 2011: «Moniuszko – To, co najpiękniejsze», DUX 0733,
- Rok wydania 2011: «Marcin Gumiela. Muzyka sakralna» – Kompozytor: Marcin Gumiela; Wykonawcy: Chór i Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku – dyr. Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku – dyr. Violetta Bielecka, Piotr Zaporowicz, Przemysław Kummer, DUX 0908/0909,
- Rok wydania 2011: «Fryderyk Chopin (1810-1849) Dzieła wszystkie na fortepian i orkiestrę vol. 2» – Kompozytor: Fryderyk Chopin; Wykonawca: Sinfonia Iuventus – dyr. Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Tatiana Shebanova, DUX 0753,
- Rok wydania 2013: «Symphony of Providence» – Kompozytor: Paweł Łukaszewski; Wykonawcy: Chór Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku, Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku, dyr.: Violetta Bielecka; Chór Polskiego Radia w Krakowie, Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku, Agnieszka Rehlis, Anna Mikołajczyk, Marcin Nałęcz-Niesiołowski, DUX 098.
Przypisy
- Nałęcz-Niesiołowski po wyroku sądu został odwołany z funkcji dyrektora Opery Wrocławskiej [online], www.tuwroclaw.com [dostęp 05.09.2019 r.]
- Odznaki Honorowe Województwa Podlaskiego wręczone. wrotapodlasia.pl. [dostęp 05.01.2017 r.]
- Marcin Nałęcz-Niesiołowski wygrał 25 tysięcy zł od opery za niesłuszne zwolnienie
- S. Olędzki, Rebelia w Filharmonii Podlaskiej
- Jakub Mendek: Dyrektor filharmonii Marcin Nałęcz-Niesiołowski został odwołany. Gazeta.pl Białystok, 06.04.2011 r. [dostęp 11.12.2012 r.]
- Medale „Gloria Artis” dla twórców kultury. muzyka.onet.pl, 14.06.2006 r. [dostęp 11.12.2012 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Joanna Kozak | Krzysztof Duda (muzyk) | Leszek Dzięgielewski | Andrzej Łachański | Krzysztof Dziwny Gojtowski | Danuta Borsuk | Aleksander Grotowski | Bernard Dornowski | Helmut Nadolski | Joanna Kurowska | Adam Darski | Dariusz Bitner | Jerzy Stachura (poeta) | Mirosław Śledź | Joanna Wnuk-Nazarowa | Małgorzata Fonfria-Pereda | Halina Wasielke-Cieślak | Andrzej Mundkowski | Izabela Filipiak | Wiesław PietrońOceń: Marcin Nałęcz-Niesiołowski