Adam Darski


Adam Michał Darski, szerzej rozpoznawany pod pseudonimem Nergal, a także znany jako Holocausto oraz Howlin’ De Ville, to polski muzyk i producent muzyczny, którego talent rozkwitł na wiele sposobów. Urodził się 10 czerwca 1977 roku w Gdyni, gdzie zaczynał swoją artystyczną drogę jako wokalista i kompozytor, a swój warsztat muzyczny rozwijał na wielu instrumentach.

Oprócz działalności w zespole Behemoth, który współzałożył, Darski jest również dziennikarzem w magazynie muzycznym Mystic Art oraz członkiem Akademii Fonograficznej ZPAV. Jego kariera artystyczna przyniosła mu liczne sukcesy, w tym zdobycie prestiżowej nagrody Fryderyka w 2009 roku za album Evangelion.

Muzyk zyskał rozgłos dzięki swojej roli w Behemoth, gdzie pełnił funkcję głównego kompozytora, gitarzysty oraz wokalisty. W zespole miał okazję tworzyć nie tylko jako główny artysta, ale również jako basista, perkusista czy keyboardzista. Do 2014 roku zespół nagrał dziesięć albumów studyjnych, co przyczyniło się do wzrostu zainteresowania międzynarodowej sceny metalowej jego twórczością, mimo że przez długi czas pozostawali w artystycznym podziemiu.

Po 2002 roku zespół Behemoth skierował swoje działania na rynek amerykański, co skutkowało rosnącym uznaniem artysty poza Polską. Dzięki temu, prowadzone przez Darskiego projekty znalazły się na prestiżowej liście Billboard 200 w USA, co miało miejsce po wydaniu albumu The Apostasy w 2007 roku.

Na przestrzeni swojej ponad dwudziestoletniej kariery, Adam Darski angażował się także w wiele różnych muzycznych projektów, będąc członkiem takich zespołów jak Damnation, Mastiphal i Wolverine. Nie ograniczał się jedynie do Behemotha; uczestniczył również w nagraniach zespołów takich jak Root, Hermh, Sweet Noise, December’s Fire, Vader, Mess Age, Frontside oraz Hefeystos. Ponadto od czasu do czasu występował na scenie z innymi artystami, takimi jak Times New Roman, Nile, Azarath i Fields of the Nephilim, a także współpracował z Andrzejem Smolikiem.

W 2009 roku Darski rozpoczął związek z Dorotą „Dodą” Rabczewską, co wzbudziło ogromne zainteresowanie mediów, stając się nie tylko tematem licznych artykułów, ale także przedmiotem debaty społecznej. Wzbudzający kontrowersje związek, uznawany przez niektórych za mezalians, zaowocował nowym statusem celebryty dla Darskiego, a twórczość jego zespołu zyskała jeszcze większą popularność i stała się tematem dyskusji wśród przedstawicieli mediów, duchowieństwa oraz polityków.

Życiorys

Młodość

Adam Michał Darski przyszedł na świat 10 czerwca 1977 roku w Gdyni, w rodzinie Ireny i Zenona Darskich. Jego dzieciństwo miało miejsce na gdańskiej Żabiance. Ojciec Darskiego zdobył wykształcenie jako technolog budowy okrętów oraz pracował w Stoczni Gdańskiej, a matka była zatrudniona w fabryce łożysk Bimet.

Muzyczne zainteresowania Adama wzbudził jego starszy brat, Paweł, który urodził się w 1969 roku. Na pierwszą komunię chłopak otrzymał gitarę, która otworzyła mu drzwi do świata muzyki. Elektryczna gitara, która później zdominowała jego życie, była kopią modelu Fender Stratocaster. Przez rok uczęszczał do ogniska muzycznego, gdzie zdobył umiejętności gry na gitarze oraz zaznajomił się z nutami.

W roku 1997 Darski zainaugurował studiowanie na Wydziale Filologiczno-Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego, skupiając się na muzealnictwie. Po pewnym czasie obronił pracę magisterską, której temat brzmiał: „Repertuar kinematografów w mieście Gdańsku w latach 1919–1923”.

Działalność artystyczna

Behemoth

W 1991 roku Adam, razem z Adamem Muraszko, zainicjował powstanie zespołu Behemoth, który początkowo działał pod szyldem Baphomet. Muzycy oparli swoje przyjaźń na wspólnej fascynacji zespołami takimi jak: Kat, TSA, Iron Maiden, Kiss, Metallica, Poison oraz Perfect, co zaowocowało ich marzeniami o stworzeniu grupy muzycznej. W 1992 roku zadebiutowali wydawnictwem „Endless Damnation”. Następnie w 1993 roku, ich sukcesem okazało się demo zatytułowane „The Return of the Northern Moon”, wydane przez Pagan Records.

Tej samej roku, Darski występował pod pseudonimem Holocausto, nawiązując do lidera zespołu Beherit, Marko Laiho. Niedługo potem przyjął pseudonim Nergal, nawiązujący do sumeryjskiego bóstwa. W grudniu 1993 r. zespół nagrał trzecie demo zatytułowane „…From the Pagan Vastlands”, a w 1994 opublikowali swój pierwszy minialbum „And the Forests Dream Eternally”. Ten zespół zyskał na popularności, co dopuściło do wydania ich debiutanckiego albumu „Sventevith (Storming Near the Baltic)” w tym samym roku, ciesząc się uznaniem zarówno fanów, jak i krytyków.

W 1996 roku ich pierwszy album w nowej wytwórni, „Grom”, ukazał się w Polsce przez Atratus Music, będąc ostatnim wydawnictwem z perkusistą Adamem Muraszko, który opuścił zespół. Po jego odejściu, do grupy dołączył Zbigniew Promiński, który wprowadził mocniejsze brzmienie. Zespół nagrał jeszcze wiele sukcesów, takich jak „Pandemonic Incantations” (1998), „Satanica” (1999), „Thelema.6” (2000) i „Zos Kia Cultus (Here and Beyond)” (2002).

Od czasu ich albumów „Demigod” (2004) i „The Apostasy” (2007), Behemoth zyskał miliony fanów i regularnie występowali w Stanach Zjednoczonych. „The Apostasy” zostało promowane podczas Ozzfest z udziałem wielu znakomitych artystów. 7 stycznia 2008 roku zespół grał na koncercie charytatywnym w warszawskim klubie Stodoła, ku pamięci zmarłych muzyków, takich jak Witold „Vitka” Kiełtyka oraz Adrian „Covan” Kowanek.

Poza Behemoth

Darski w 1994 roku wystąpił na perkusji w albumie „Nocturnal Landscape” gdańskiej kapeli Mastiphal, w której grał przez krótki czas. W 1995 roku stworzył dodatkowe wokale i zagrał na basie w albumie „Crying Crown of Trees” białostockiej grupy Hermh. Z kolei w 1996 roku, na zaproszenie Piotra Weltrowskiego, przyłączył się do projektu December’s Fire, nagrywając ich album Vae Victis.

W latach 90. Darski jako basista dołączył do zespołu Damnation, z którymi stworzył album „Coronation” w 1997 roku. Dodatkowo, w 1998 roku użyczył wokalu w albumie „Psycho Cafe” grupy Hefeystos. W 1999 roku, pod pseudonimem Howlin’ De Ville, z zespołem Wolverine wydali debiutanckie demo „Million Hells”, ale projekt został rozwiązany przez inne zobowiązania. W 2000 roku wystąpił z zespołem Azarath.

W latach późniejszych Darski pojawiał się gościnnie na albumach różnych zespołów, takich jak Vader, Hangover, oraz Corruption. W 2005 roku wykonał utwór „Cast Down the Heretic” z zespołem Nile na koncercie w Szwajcarii, a w 2009 roku nawiązał współpracę z Ex Deo.

W 2010 roku, po zaproszeniu Czesława Mozila, wziął udział w utworze „Dziewczyna z branży”, który ukazał się na jego płycie, a latem tego samego roku wystąpił na Męskim Graniu z remiksem „Lucifer” stworzonym przez Andrzeja Smolika.

6 maja 2011 roku Darski powrócił na scenę po przerwie, wykonując utwór „Penetration” z grupą Fields of the Nephilim. W 2012 roku nagrał partie wokalne utworu „Me & My Guitar” z Grzegorzem Skawińskim oraz pojawił się na płycie country Macieja Maleńczuka „Psychocountry”. W 2016 roku stworzył projekt Me and That Man, w którym nagrali album „Songs of Love and Death”. W 2022 roku Darski gościnnie wystąpił w utworze „Akumu” projektu Matta Heafy’ego, Ibaraki.

Procesy sądowe

W lutym 2008 roku, Ryszard Nowak, były poseł na sejm, złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez Darskiego. Oskarżył go o obrazę uczuć religijnych związanych z zniszczeniem egzemplarza Biblii podczas koncertu. Adam oświadczył, że jego intencje były artystyczne, a prokuratura, po przesłuchaniu świadków, umorzyła postępowanie w maju tego samego roku, uznając, że to nie Nowak był poszkodowanym.

Po umorzeniu sprawy, Nowak złożył prywatny akt oskarżenia w 2008 roku, jednak sąd również to postępowanie umorzył. Darski w 2008 roku pozwał Nowaka za zniesławienie, a sąd nakazał Nowakowi przeproszenie muzyka w publicznym piśmie oraz wpłacenie kwoty na schronisko dla zwierząt. Nowak się odwołał, jednak jego późniejsze apelacje także zakończyły się niepomyślnie.

Sprawa wróciła na wokandę w 2010 roku, kiedy to prokuratura wznowiła dochodzenie. Sąd, po rozpatrzeniu dowodów, uniewinnił Darskiego w 2011 roku. W 2012 roku Nowak ponownie złożył miętowe zawiadomienie, tym razem w związku z rzekomym znieważeniem papieża Jana Pawła II w utworze Behemoth, oraz za podpalanie krzyży podczas koncertów. W styczniu 2013 roku Sąd Okręgowy uchylił wyrok uniewinniający Darskiego i nakazał ponowne rozpatrzenie sprawy, jednak prawomocne uniewinnienie miało miejsce w 2014 roku.

W kolejnych latach Darski musiał stawić czoło innemu oskarżeniu, związanym z kontrowersyjnym filmem umieszczonym na jego profilu społecznościowym w 2018 roku, gdzie posługiwał się rekwizytem obrazu przedstawiającego ukrzyżowanego Jezusa. W 2019 roku pojawiło się kolejne zawiadomienie przez fundację Ordo Iuris w związku z zdjęciem, które wywołało protesty. Jednak sąd, rozwiązując tę sprawę, uniewinnił muzyka.

Obecność w mediach

Po roku 2009, gdy Darski związał się z popową wokalistką Dorotą Rabczewską, uzyskał status celebryty, co przyciągnęło uwagę pozostałych mediów. Rozmowy i artykuły na jego temat pojawiły się w takich magazynach jak „Playboy”, „Pani”, „Fakt” i „Przekrój”. Darski uczestniczył również w wielu programach telewizyjnych, takich jak: Dzień dobry TVN, Redakcja kultury czy programach rozrywkowych.

Jego obecność w telewizji uległa zwiększeniu, gdy w 2011 roku zasiadł jako trener w programie TVP2 „The Voice of Poland”, co spotkało się z kontrowersjami i krytyką ze strony środowisk katolickich, łącznie z protestami ze strony biskupów rzymskokatolickich, w tym Wiesława Meringa i Sławoja Leszka Głódzia.

Darski był także jednym z „100 najbardziej wpływowych Polaków” według tygodnika „Wprost”, gdzie zajął 43. miejsce. W 2012 roku na rynku debiutował napój energetyczny Demon Energy, z którego część zysków trafiła na Fundację DKMS.

Życie prywatne

Adam Darski, znany szerzej jako Nergal, ma starszego brata, który jest żonaty i wychowuje dwoje dzieci. Jego pierwszą poważną dziewczyną była Celina, z którą spotykał się w latach 90. To właśnie ona wystąpiła gościnnie na drugiej płycie Behemotha zatytułowanej Grom. Od 2009 roku Darski był w związku z popularną wokalistką pop-rockową Dorotą „Dodą” Rabczewską, a ich zaręczyny miały miejsce na początku 2010 roku. Niestety, w marcu 2011 ich związek się rozpadł.

Od 2014 roku Darski dzieli się także swoim życiem zawodowym jako współwłaściciel salonu fryzjerskiego. Nie tylko na scenie, ale również w branży fryzjerskiej zaznacza swoją obecność, co jest kolejnym przykładem jego wszechstronności.

Choroba

Na początku sierpnia 2010 roku Darski trafił na oddział hematologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku, co spowodowało odwołanie wszystkich koncertów Behemotha, w tym planowanej trasy po krajach nadbałtyckich oraz USA. Wkrótce po tych wydarzeniach u muzyka zdiagnozowano białaczkę, co postawiło nie tylko jego karierę, ale i życie w poważnym niebezpieczeństwie.

24 sierpnia na oficjalnej stronie zespołu Behemoth złożono apel do potencjalnych dawców szpiku, zachęcając do rejestracji w Fundacji DKMS – Bazie Dawców Komórek Macierzystych. Dzień później, 25 sierpnia, Randy Blythe, wokalista amerykańskiego zespołu Lamb of God, ogłosił, że Darski przeszedł już pierwszy etap chemioterapii.

W dniach następnych, 28 sierpnia, Centralny Ośrodek Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach zorganizował akcję oddawania krwi w celu przebadania zgodności szpiku. Po trudnym okresie, w grudniu 2010 roku, Darski przeszedł operację przeszczepu szpiku, a już w styczniu 2011 roku, po niemal półrocznym leczeniu, opuścił szpital, stawiając czoła nowemu rozdziałowi w swoim życiu.

Instrumentarium

Na początku swojej działalności, Adam Darski, znany jako lider zespołu Behemoth, grał na gitarze marki Jackson, model Kelly (6 strun). W późniejszych latach jego preferencje zmieniły się na gitary Ibanez (7 strun) i Gibson (model Explorer – 6 strun). W 2004 roku, grupa podpisała kontrakt z polskim producentem Mayones, który opracował dwa modele gitar: Flame EXG Custom (7 strun) oraz Signum Gothic Custom (6 strun). Te instrumenty były dostępne w dwóch wersjach, z podstrunnicami wykonaną z palisandru oznaczoną napisem HATE oraz z hebanu sygnowaną EVIL.

Obie gitary zaprezentowano m.in. w teledysku do utworu „Conquer All” z albumu Demigod. Warto zauważyć, że w tym teledysku pojawia się również sześciostrunowa gitara Dean V. Kilka lat później Darski zdecydował się sprzedać model Signum Gothic Custom od Mayones, sygnowany HATE.

W 2005 roku Behemoth zakończył współpracę z Mayones i podpisał nowy kontrakt z amerykańskim producentem gitar ESP. Umowa obejmowała instrumenty zarówno dla gitarzystów, jak i basisty zespołu. Darski korzystał z modeli LTD EC Series oraz gitary ESP V, sygnowanej przez Michaela Amotta.

W niedługim czasie otrzymał również sześciostrunową gitarę ESP Custom V, która stała się jego głównym instrumentem. W 2009 roku firma ESP przygotowała sygnowany przez Darskiego model gitary siedmiostrunowej LTD HEX-7 Nergal Signature 7 string. Tego samego roku muzyk uczestniczył w targach Musikmesse we Frankfurcie, które odbyły się na stoisku producenta gitar ESP, jego sponsor.

Sześciostrunowe gitary, których używa, strojone są o półtora tonu w dół (C#, F#, B, E, G#, C#), z zastosowaniem strun z dwóch zestawów. Wiolinowe gitary pochodzą z zestawu .011-.049, podczas gdy basowe wykorzystują struny .013-.056. Gitary siedmiostrunowe są strojone jeszcze o pół tonu w dół (A#, D#, G#, C#, F#, A#, D#).

Darski korzysta także z wzmacniaczy i kolumn głośnikowych firm Mesa, Krank oraz Laboga, a także z systemu Rack marki MARK L, pedału Morley Wah-wah oraz strun gitarowych D’Addario o grubości 12-56 i 12-60.

Co więcej, Adam Darski od lat kolekcjonuje także gitary marki Gibson, jednakże nigdy ich nie używa na koncertach z zespołem Behemoth.

Dyskografia

W kontekście działalności Adama Darskiego warto zwrócić uwagę na jego wkład w muzykę w postaci albumów, które zostały wyprodukowane pod jego nadzorem. Interesujące informacje można również znaleźć w osobnym artykule dotyczącym dyskografii zespołu Behemoth, którego Darski jest członkiem.

W tej sekcji zamieszczono wykaz albumów, w których brał on czynny udział:

RokTytułUwagi
1994Nocturnal Landscape – Mastiphal
  • perkusja (członek zespołu)
1995Crying Crown of Trees – Hermh
  • sesyjne śpiew i gitara basowa
1997Coronation – Damnation
  • gitara basowa (członek zespołu)
2000Million Hells – Wolverine
  • śpiew i gitara (członek zespołu)
2012Shrunken Head – Voodoo Gods
  • śpiew (jednorazowy udział w projekcie)

Warto również podkreślić, że Adam Darski miał możliwość współpracy z wieloma artystami poprzez swoje występy gościnne. Szczegóły dotyczące tych występów prezentują się następująco:

RokTytułUwagi
1996December’s Fire – Vae Victis
  • śpiew we wszystkich utworach
1998Hefeystos – Psycho Cafe
  • śpiew w utworach „Love Is the Law”, „Our Lady of the Whores” oraz „The Kingdom Is Mine”
2002Mess Age – Self-Convicted
  • śpiew w utworze „Kill The Falsehood”
Vader – Revelations
  • śpiew w utworze „Whisper”
Hangover – Terrorbeer
  • śpiew w utworze „Fag Killer”
2003Corruption – Orgasmusica
  • śpiew w utworze „Revenge”
Sweet Noise – Revolta
  • śpiew oraz gitara w utworze „N.U.E.R.H.A. Death Rmx”
2008Frontside – Teoria konspiracji
  • śpiew w utworze „Spłoniesz w piekle”
The Amenta – n0n
  • śpiew w utworze „Slave”
2009Ex Deo – Romulus
  • śpiew w utworze „Storm the Gates of Alesia”
2010Vulgar – The Professional Blasphemy
  • śpiew w utworze „In League with Satan”
Czesław Śpiewa – Pop
  • śpiew w utworze „Dziewczyna z branży”
2011Root – Heritage of Satan
  • śpiew w utworach „In Nomine Sathanas” oraz „Greetings from the Abyss”
2012Grzegorz Skawiński – Me & My Guitar
  • gitara w utworze „Me & My Guitar”
Maciej Maleńczuk – Psychocountry
  • śpiew w utworze „Highwayman”

Dodatkowo, znaczącą rolę w karierze Darskiego odgrywają utwory, które zajmowały wysokie miejsca w notowaniach. Poniżej znajduje się zestawienie jego najpopularniejszych nagrań:

RokTytułPozycja na liścieAlbum
LP3
2012Maciej Maleńczuk – „Highwayman” (wraz z Johnem Porterem, Adamem „Nergalem” Darskim, Gienkiem Loską)43Psychocountry

Audiobooki

W tej sekcji przestawiamy szczegółowe informacje na temat audiobooków związanych z Adamem Darskim. Poniżej znajduje się tabela zawierająca dane dotyczące tytułów, które zostały wydane w formie audiobooków.

RokTytułUwagi
2014Brian Wood, Conan Barbarzyńca. Królowa Czarnego Wybrzeżakapitan gwardii, 2014, Sound Tropez, ISBN 978-83-936390-7-6
Hans Koppel, Ona już nie wróciŚwiat Książki, ISBN 978-83-7943-786-3

Gry komputerowe

Adam Darski, znany również jako Nergal, to postać, której kariera obejmuje wiele dziedzin, w tym gry komputerowe. W jednym z projektów, w których brał udział, wystąpił w roli Slane’a, kapitana piratów. Gra nosi tytuł Risen 2: Mroczne wody, a jej premierę zaplanowano na 2012 rok. Została wydana przez firmę Deep Silver.

Publikacje

W literaturze współczesnej niezaprzeczalnie wyróżnia się dzieło, które zasługuje na szczególną uwagę ze względu na jego unikalne podejście do opisywanych tematów. Spowiedź heretyka autorstwa A. Darskiego, P. Weltrowskiego oraz K. Azarewicza to publikacja, która zyskała uznanie wśród czytelników oraz krytyków.

Wydana w 2012 roku przez Sacrum Profanum, G+J Gruner+Jahr Polska, książka ta nosi oznaczenie ISBN 978-83-7778-197-5.

Filmografia

W poniższym zestawieniu prezentujemy filmy i programy, w których występował Adam Darski. To niezwykle ciekawa filmografia, która ukazuje różnorodność ról, jakie odegrał w różnych produkcjach, od filmów dokumentalnych po programy telewizyjne.

RokTytułRolaUwagi
2001Roadkill Extravaganzajako on samfilm dokumentalny, reżyseria: Sigurd „Satyr” Wongraven
2006Kuba WojewódzkiPolsat, odcinek 151, talk-show
2007Upiorny wieczór, czyli SkibomagielTele 5, odcinek 5, program satyryczny
2008Magazyn 24 godzinyTVN24, program informacyjno-publicystyczny
Historia polskiego rockafilm dokumentalny, reżyseria: Leszek Gnoiński, Wojciech Słota
2009Dzień dobry TVNTVN, magazyn poranny, relacja z koncertu
2010Ona i onTVN24, odcinek 25, program publicystyczny, wywiad
Tak to leciało!TVP2, program muzyczny
2011Redakcja kulturyTVP2, magazyn kulturalny
Poranek TVN24TVN24, program informacyjny
Tomasz Lis na żywoTVP2, program publicystyczny
Dzień dobry TVNTVN, magazyn poranny
The Voice of PolandTVP2, talent show
Black Metal: The Music of Satanfilm dokumentalny, reżyseria: Bill Zebub
2013AmbaSSadajako Joachim von Ribbentropkomedia fantastyczna, reżyseria: Juliusz Machulski
2015Domy Gwiazdjako on samDomo+, odcinek 1 sezon 4, program publicystyczny, wywiad

Nagrody i wyróżnienia

Warto przyjrzeć się dokonaniom Adama Darskiego, który jest znanym muzykiem i twórcą. W jego karierze pojawiło się wiele wyróżnień i nagród, które są niewątpliwie świadectwem jego talentu oraz wpływu na scenę muzyczną.

Pełna lista nagród i nominacji znajduje się w tabeli poniżej.

Fryderyki
RokKategoriaNota
2005Album roku – rock/metal (Behemoth – Demigod)Nominacja
2008Album roku – rock/metal (Behemoth – The Apostasy)Nominacja
2009Album roku – heavy metal
(Behemoth – At The Arena ov Aion – Live Apostasy)
Nominacja
2010Wydawnictwo Specjalne
Najlepsza Oprawa Graficzna (Behemoth – Evangelion)
Nominacja
Album roku Heavy Metal (Behemoth – Evangelion)Nagroda
Produkcja Muzyczna roku (Behemoth – Evangelion)Nominacja
Grupa roku (Behemoth)Nominacja
Wideoklip roku (Behemoth – „Ov Fire And The Void”)Nominacja
2011Wideoklip roku (Behemoth – „Alas, Lord Is Upon Me”)Nominacja
2012Wideoklip roku (Behemoth – „Lucifer”)Nominacja
_
Pozostałe
RokKategoria/TytułemNagrodaNota
2005Best underground band (Behemoth)Metal Hammer Golden Gods AwardsNominacja
2009Muzyka popularna (Behemoth)Paszport PolitykiNominacja
Best underground band (Behemoth)Metal Hammer Golden Gods AwardsNagroda
Młodzi Twórcy w Dziedzinie KulturyNagroda Miasta GdańskaNagroda
2010Best underground band (Behemoth)Revolver Golden Gods AwardsNominacja
Artysta roku 2010 (Behemoth)Plebiscyt Onet.plNagroda
2011Propagowanie idei
dawstwa szpiku kostnego
Plebiscyt „Życzenie Agaty”Nagroda
2013Książka (za Spowiedź heteryka. Sacrum Profanum)Róże Gali 2013Nominacja

Przypisy

  1. Sąd uniewinnił Adama "Nergala" Darskiego od zarzutu obrazy uczuć religijnych [online], www.gazetaprawna.pl, 10.09.2021 r. [dostęp 22.10.2024 r.]
  2. Nergal obraził katolików i zbezcześcił obraz Matki Bożej. Ordo Iuris zawiadamia Prokuraturę [online], Pch24.pl [dostęp 02.03.2021 r.]
  3. Nergal wzywa fanów do zbiórki. "Nękają mnie krętacze i oportuniści pod pretekstem katolickich dogmatów" [online], wyborcza.pl, 25.02.2021 r. [dostęp 02.03.2021 r.]
  4. Nergal powrócił na scenę z Fields of the Nephilim [online], Onet.pl, 07.05.2011 r. [dostęp 07.05.2011 r.]
  5. Waglewski, Maleńczuk, Nergal, czyli Browar i Męskie Granie. wiadomosci24.pl. [dostęp 07.05.2011 r.]
  6. Nergal dla Fundacji TVN. plejada.pl. [dostęp 25.06.2011 r.]
  7. Łukasz Konarski, TOK FM: Wokalista Behemotha wygrał proces z Nowakiem. gazeta.pl, 11.03.2009 r. [dostęp 18.06.2009 r.]
  8. Mariusz Jabłoński: Ryszard Nowak pozywa Nergala. interia.pl, 22.04.2008 r. [dostęp 18.06.2009 r.]
  9. Sąd uchylił uniewinniający wyrok dla Nergala. rp.pl, 08.01.2013 r. [dostęp 04.12.2013 r.]
  10. Nergal nie zostanie ukarany za podarcie Biblii. Sąd: „Kto nie był na koncercie, nie może czuć się obrażony”. wyborcza.pl, 29.05.2014 r.
  11. Katarzyna Moritz: Behemoth za spalenie Biblii do prokuratury. gazeta.pl, 04.02.2008 r. [dostęp 18.06.2009 r.]
  12. Gdyński demon powraca: Katolicki teolog oceni satanistę?. gazeta.razem.pl, 10.04.2008 r. [dostęp 10.04.2008 r.]
  13. Upiorny wieczór, czyli Skibomagiel. skibomagiel.pl. [dostęp 12.09.2010 r.]
  14. Nergal oskarżany o podpalanie krzyży. wprost.pl, 01.10.2013 r. [dostęp 04.12.2013 r.]
  15. Eska Music Awards 2010. zycieolsztyna.pl. [dostęp 06.07.2011 r.]
  16. Mroczny Nergal i liryczny Mozil w jednym programie! [online], TVP, 04.05.2011 r. [dostęp 09.05.2011 r.]
  17. ZPAV: Akademia Fonograficzna (Sekcja Muzyki Rozrywkowej). fryderyki.pl. [dostęp 03.10.2010 r.]
  18. Behemoth: skarga na Nergala za zniszczenie Biblii [online], onet.pl, 05.02.2008 r. [dostęp 18.06.2009 r.]
  19. Behemoth – sylwetki muzyków – Nergal. behemoth.pl. [dostęp 05.03.2008 r.]
  20. Behemoth Frontman Leaves Polish Hospital – 19.01.2011 r. [dostęp 19.01.2011 r.]
  21. Behemoth Frontman ‘In Great Spirits’ Following First Round Of Chemo – 26.08.2010 r. [dostęp 30.08.2010 r.]
  22. Nergal. imdb.com. [dostęp 31.01.2009 r.]
  23. MetalManiacs interview. behemoth.pl. [dostęp 31.01.2009 r.]

Oceń: Adam Darski

Średnia ocena:4.78 Liczba ocen:6