Helmut Nadolski

---

Życiorys

Lata 50 XX w. i 60 XX w.

Helmut Nadolski, w swoim młodzieńczym okresie, uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego w Sopocie oraz do Państwowej Szkoły Muzycznej w Gdańsku-Wrzeszczu. Jego wczesna twórczość związana była z trójmiejskim środowiskiem jazzowym, gdzie aktywnie uczestniczył w życiu kulturalnym regionu. W końcu lat 50. współpracował z kabaretem To Tu oraz cyrkiem Tralabomba, grupującym artystów pod przewodnictwem Jerzego Afanasjewa, w Klubie Studentów Wybrzeża „Żak”.

W tym okresie związał się z Czesławem Niemenem, który wyrażał swoje uznanie dla Nadolskiego w następujących słowach:

„Łamie powszechnie przyjęte schematy gry na kontrabasie. Jest mistrzem swojego instrumentu. Stworzył własną muzykę nacechowaną niewiarygodną wprost siłą … Jest artystą wrażliwym, obdarzonym wielką wyobraźnią – muzykiem, który dźwiękami maluje obrazy swej głęboko osobistej wizji…”

Czesław Niemen zauważył również, że:

„Muzykę Nadolskiego można by zaliczyć do kręgu muzyki poważnej, ale sądzę, że jej spontaniczność i naturalność nie mieściłaby się w przeintelektualizowanej atmosferze muzyki nowej, gdzie ważniejsze jest odkrywanie nowości od wyrazu emocjonalnego. W tym sensie Nadolski łączy dwa przeciwstawne bieguny – awangardowość i emocjonalizm.”

W 1969 roku, jako kluczowy członek Kwartetu Andrzeja Przybielskiego, zdobył II nagrodę na festiwalu Jazz nad Odrą we Wrocławiu, a utwór Przybielskiego, „Żebrówka”, ukazał się na edycji longplayu JJ 69 – New Faces In Polish Jazz.

Lata 70 XX w.

W latach 70. Nadolski stał się prominentną postacią na awangardowej scenie freejazzowej, będąc częścią grupy Sesja 72 oraz współtworząc Grupa Niemen. Regularnie koncertował w kraju i za granicą, uczestnicząc w festiwalach takich jak Jazz Jamboree i Warszawska Jesień, a także występując w galeriach sztuki w Polsce, Austrii, Norwegii i RFN.

Do jego istotnych nagrań należy m.in. cztery Dialogi z Conscience z aktorką Igą Cembrzyńską (1973), oraz albumy jak Meditation, gdzie wystąpili również Cz. Niemen, Andrzej Nowak i aktor Olgierd Łukaszewicz. Nagrania powstały podczas koncertu w kościele św. Jerzego w Sopocie w 1974 roku. Również w 1979 roku wydał Nową Muzykę z Polski – H. Nadolski.

Do jego dyskografii zaliczają się również płyty nagrane z Grupą Niemen, takie jak Strange Is This World (1972), Niemen (vol.1) oraz Niemen (vol.2) (1973). Nadolski komponował muzykę do wielu filmów fabularnych i telewizyjnych, takich jak Dziewczyny do wzięcia w reżyserii Janusza Kondratiuka oraz Rekolekcje w reżyserii Witolda Leszczyńskiego.

Lata 80 XX w.

W latach 80. współtworzył z Andrzejem Mitanem, Andrzejem Przybielskim, Andrzejem Bieżanem i Januszem Trzcińskim innowacyjną Super Grupę Bez Fałszywej Skromności. Kluczowym wydarzeniem w dorobku zespołu był spektakl Księga Hioba, który miał miejsce w Teatrze Narodowym w ramach Jazz Jamboree’81. Niestety, planowane na 14 grudnia wystąpienie w Stoczni Szczecińskiej zostało wstrzymane wskutek wprowadzenia stanu wojennego.

W tym samym czasie Nadolski stał się współtwórcą Teatru Instrumentalnego Ryszarda Miśka z siedzibą w Teatrze Muzycznym w Gdyni, a jemu samemu przypisuje się tworzenie ważnych spektakli, w tym prozatorskiego Procesu, który był poświęcony Franzowi Kafce. Premiera miała miejsce 13 marca 1982 roku i wywołała niemałe poruszenie w Gdańsku. Nadolski pełnił wówczas rolę głównego aktora, kompozytora muzyki oraz współreżysera. Spektakl zdobył pozytywne recenzje i stanowił znaczący moment w życiu artystycznym Trójmiasta.

W 1984 roku, ukazał się w limitowanym nakładzie longplay Jubileuszowa Orkiestra Helmuta Nadolskiego, który doczekał się również drugiego wydania z nową okładką. Na początku lat 80. XX wieku artysta przeniósł się do Bremy.

Lata 90 XX w. i obecnie

Od lat 90. XX wieku Helmut Nadolski rozwija swoje artystyczne przedsięwzięcia, realizując performance pod nazwą Mobile, łączący różnorodne formy ekspresji artystycznej, takie jak grająca rzeźba, muzyka improwizowana oraz medytacje. Artysta występuje w klubach jazzowych, a dodatkowo prezentuje monodram Minni Oehl Camille Claudel. Przełom pierwszej i drugiej dekady XXI wieku przyniósł mu dwa albumy: Muzyka morza (2010) oraz Kiedy umiera człowiek (2011).

W dniu 19 listopada 2012 roku, obchodził w sopockim klubie Versalka jubileusz swoich siedemdziesiątych urodzin oraz 50-lecia działalności twórczej. Z tej okazji otrzymał prestiżową Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury. Podczas tego wydarzenia artysta zaskoczył wszystkich, paląc swój kontrabas, co wzbudziło niemałe emocje. Zaledwie dwa tygodnie później, 5 grudnia 2012 roku, został odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Niezwykły artysta, Helmut Nadolski, jest postacią, która wpisała się w historię polskiego jazzu. Jego twórczość wciąż inspiruje kolejne pokolenia muzyków. Jego słowa dotyczące emigracji, wypowiedziane w kontekście odejścia z Polski, brzmią z goryczą: „Musiałem wyjechać, bo by mnie tu zagryźli…”. To podsumowanie jego złożonej kariery oraz emocjonalnego związku z ojczyzną.

„Helmut Nadolski – jego wypowiedź i muzyka były ważną częścią koncertu Po co polskiemu jazzowi awangarda na JnO 2015. Dziś, w Światowym Dniu Jazzu przypominam tę ważną postać: bez niego bylibyśmy ubożsi…”

Wojciech Voytek Konikiewicz podkreślił znaczenie Nadolskiego w polskiej muzyce, ukazując wpływ, jaki na kulturę jazzową wywarł w ciągu swojej długoletniej kariery.

Nagrody

W 2012 roku Helmut Nadolski został nagrodzony prestiżową Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury.

Albumy solowe

W dorobku Helmut Nadolskiego znajduje się imponująca lista albumów solowych, które odzwierciedlają jego niezwykły talent oraz różnorodność muzyczną.

• Medytacje (Meditation) (LP, 1974),
• Jubileuszowa Orkiestra (LP, 1983),
• Muzyka morza (CD, 2010),
• Kiedy umiera człowiek (CD, 2011).

---

Oceń: Helmut Nadolski

---