Joanna Wnuk-Nazarowa, czyli Joanna Maria Wnuk-Nazar, to wybitna postać w polskim świecie kultury, urodzona 28 maja 1949 roku w Gdyni.
Jako dyrygent, kompozytor oraz pedagog miała znaczący wpływ na rozwój sztuki muzycznej w Polsce. W ciągu swojej kariery pełniła również funkcję polityczną jako minister kultury i sztuki w latach 1997–1999.
Dzięki swojemu zaangażowaniu w życie kulturalne kraju, Joanna Wnuk-Nazarowa została odznaczona tytułem Damy Orderu Orła Białego, co stanowi najwyższe wyróżnienie dla zasłużonych obywateli Polski.
Życiorys
Joanna Wnuk-Nazarowa jest absolwentką Akademii Muzycznej w Krakowie, gdzie kształciła się w dziedzinie dyrygentury i kompozycji, zdobywając dyplom w 1974 roku pod okiem Krzysztofa Pendereckiego. W latach 1971-1972 uczestniczyła w mistrzowskich kursach dyrygenckich organizowanych przez Hansa Swarowsky’ego w Austrii. Jej pierwsze kroki zawodowe to współpraca z krakowskimi teatrami, takimi jak Teatr Ludowy w latach 1973-1974 i Teatr Stary w latach 1977-1978.
Wnuk-Nazarowa jest również autorką muzyki do wielu spektakli teatralnych oraz produkcji telewizyjnych, między innymi takich, które reżyserowali Kazimierz Kutz oraz Krzysztof Nazar. Po ukończeniu studiów zaczęła pracować na macierzystej uczelni, w 1974 roku obejmując wykłady w Zakładzie Analizy i Interpretacji Muzyki. Jednym z jej istotnych tematów badań naukowych była sylwetka kompozytora Zygmunta Koniecznego.
Jako dyrygent brała udział w renomowanych festiwalach, w tym w Warszawskiej Jesieni. W 1991 roku rozpoczęła pełnienie funkcji dyrektora naczelnego Filharmonii Krakowskiej, w ramach której zaangażowała się w odbudowę gmachu po tragicznych wydarzeniach z 11 grudnia 1991 roku. Dyrekcja tej instytucji trwała do 1997 roku.
W latach 1997-1999 pełniła mandat ministra kultury i sztuki w rządzie Jerzego Buzka z rekomendacji Unii Wolności. Następnie, od 2000 do 2018 roku, była dyrektorem naczelnym oraz programowym Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. W tym czasie zrealizowała wiele projektów związanych z orkiestrą, takich jak „Maraton twórczości Góreckiego” oraz „Festiwal Górecki–Penderecki”, które miały na celu promowanie polskiej muzyki współczesnej.
W ramach swojego kierownictwa doprowadziła do budowy nowej siedziby orkiestry, która została uroczyście otwarta w 2014 roku. Wydarzenie to zostało docenione i uznane za „Wydarzenie Roku” przez kapitułę nagrody Koryfeusz Muzyki Polskiej w 2015 roku. Joanna Wnuk-Nazarowa jest również członkiem kapituły Nagrody im. Lecha Kaczyńskiego i weszła w skład Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie.
Odznaczenia i wyróżnienia
W 2023 roku, prezydent RPAndrzej Duda, uhonorował Joannę Wnuk-Nazarową nadaniem Orderu Orła Białego. To wyróżnienie jest dowodem uznania jej znamienitych zasług dla polskiej kultury oraz za wybitne osiągnięcia w działalności artystycznej i pedagogicznej. Joanna Wnuk-Nazarowa odznaczona została także za jej wkład w upowszechnianie dorobku rodzimej kultury muzycznej oraz aktywne wspieranie uczestnictwa w niej.
Warto dodać, że jej dorobek został doceniony poprzez przyznanie jej Krzyża Kawalerskiego (2011) oraz Krzyża Oficerskiego (2018) Orderu Odrodzenia Polski. W 2005 roku otrzymała także Złoty Krzyż Zasługi oraz Srebrny i Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Jej zaangażowanie w kulturę doceniono również poprzez nadanie Odznaki „Zasłużony Działacz Kultury”, a także litewskiego Medalu Dariusa i Girėnasa oraz węgierskiego Złotego Krzyża Zasługi.
Dodatkowo, w 2021 roku, Joanna Wnuk-Nazarowa została wyróżniona tytułem honorowego obywatela Katowic, co jest kolejnym dowodem na jej znaczący wpływ i osiągnięcia w dziedzinie kultury.
Życie prywatne
Joanna Wnuk-Nazarowa była nie tylko osobą wpływową, ale również miała interesujące powiązania rodzinne. Była żoną Krzysztofa Nazara, co czyni ją częścią znanej rodziny. Dodatkowo, jesteśmy w stanie dostrzec jej relacje z Włodzimierzem Wnukiem, który jest jej ojcem.
Jej aktywność rodzinnych powiązań sięga jeszcze dalej, gdyż jest praprawnuczką brata Sabały, co dodaje jej biografii pewnego uroku.
Twórczość
Twórczość Joanny Wnuk-Nazarowej obejmuje wiele niezwykle interesujących i różnorodnych kompozycji, które pokazują jej wszechstronność jako kompozytorki. Poniżej znajduje się zestawienie wybranych dzieł:
- Głos miłego mego, pieśń na 3-głosowy chór żeński (1968),
- Wszech-kanon non-stop na dowolną liczbę instrumentów dętych (1970),
- D.Z.W.M na 13 wykonawców (1973),
- Oh, dr Jekyll, oh, Mr Hyde na obój, organy i organy elektryczne (1973),
- Lady Macbeth, pieśń na głos kobiecy oraz flet, klarnet, obój, fagot i perkusje (1974),
- Solution na czterech aktorów i perkusje (1974),
- Requiem II na sopran lub mezzosopran i wielką orkiestrę symfoniczną (1974),
- Kwadryptyk podwójnostroikowy na obój, rożek angielski, fagot i kontrafagot (1975),
- Precz?, utwór kwadrofoniczny (1980),
- Życie i miłość poety, 10 pieśni romantycznych na alt, baryton i fortepian (1981–1982),
- Lamento na obój i instrumenty smyczkowe (1983–1984),
- Morze Śródziemne, żegnaj. Próba rekonstrukcji na dwie gitary i orkiestrę (1986),
- Liedchen ohne Worte na harfę, klawesyn i fortepian (1994),
- Muzyka do spektaklu Operetka w reż. Krystyny Meissner na śpiewających aktorów i małą orkiestrę symfoniczną (1988),
- Muzyka do spektaklu telewizyjnego Kolacja na 4 ręce w reż. Kazimierza Kutza (1990),
- Muzyka do spektaklu Król umiera, czyli ceremonie w reż. Krzysztofa Nazara (1991),
- Muzyka do spektaklu telewizyjnego Mizantrop w reż. Krzysztofa Nazara (1993),
- Liedchen ohne Worte na harfę, klawesyn i fortepian (1994),
- Muzyka do spektaklu telewizyjnego Sen srebrny Salomei w reż. Krzysztofa Nazara (1994),
- Muzyka do spektaklu telewizyjnego Wujaszek Wania w reż. Kazimierza Kutza (1994),
- Muzyka do spektaklu telewizyjnego Ziarno zroszone krwią w reż. Kazimierza Kutza (1994),
- Miniatury na kwartet smyczkowy (1995),
- Muzyka do spektaklu telewizyjnego Urodziny w reż. Krzysztofa Nazara (1995),
- Muzyka do spektaklu Wesele w reż. Krzysztofa Nazara (1995),
- Muzyka do spektaklu telewizyjnego Emigranci w reż. Kazimierza Kutza (1995),
- Muzyka do spektaklu telewizyjnego Antygona w Nowym Jorku w reż. Kazimierza Kutza (1995),
- Muzyka do spektaklu Kolacja na 4 ręce w reż. Krzysztofa Jasińskiego (1998),
- Muzyka do spektaklu Ryszard III w reż. Krzysztofa Nazara (2000),
- Psalmy przyszłości? na chór do słów Zygmunta Krasińskiego (2009),
- Planctus – pamięci 96-ciu na chór i zespół kameralny (2011),
- Se je chant – chace na sopran, flet i obój (2012),
- Scherzo na kwintet smyczkowy (2013),
- Psalm dobrej woli na chór do słów Zygmunta Krasińskiego (2015),
- Quintetto per archi – per Krzysztof Penderecki (2018),
- Preludē et Grande Fugue „La Catastrophe” na wielką orkiestrę symfoniczną, sopran chłopięcy i harfę haczykową (2019),
- Słuchaj, Neronie! na alt i wielką orkiestrę symfoniczną (2020),
- Il tempo passa, passacaglia na wielką orkiestrę symfoniczną (2020),
- Wanda, opera na solistów, chór mieszany, chór dziecięcy, balet i orkiestrę symfoniczną (2021),
- Dziewczyna, pieśń na chór mieszany do słów Bolesława Leśmiana (2022),
- Nie odwracaj się, dyptyk: Orfeusz i Eurydyka, Lot i żona Lota na 2 flety solo i orkiestrę kameralną (2022),
- Quintetto per archi II – Krzysztof Penderecki in memoriam (2023),
- Siedem grzechów głównych, suita tragikomiczna na wielką orkiestrę symfoniczną (2024).
Przypisy
- Ordery Orła Białego w Święto Narodowe Trzeciego Maja [online], prezydent.pl, 03.05.2023 r. [dostęp 03.05.2023 r.]
- M.P. z 2023 r. poz. 687
- Kitüntetések a magyar-lengyel barátság éptőinek [online], kurier.plus, 10.12.2019 r. [dostęp 20.09.2023 r.] (węg.)
- KrzysztofK. Konopka, Joanna Wnuk-Nazarowa honorową obywatelką Katowic [online], dzieje.pl, 08.09.2021 r. [dostęp 08.06.2022 r.]
- Joanna Wnuk-Nazarowa, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 21.03.2024 r.]
- 20 lat temu zabrzmiały nowe organy…, filharmonia.krakow.pl, 25.10.2016 r. [zarchiwizowane 06.02.2020 r.]
- Jarosław Kaczyński wręczył Jarosławowi Markowi Rymkiewiczowi nagrodę im. Lecha Kaczyńskiego [online], wp.pl, 11.06.2016 r. [dostęp 12.12.2016 r.]
- „Festiwal Prawykonań – Polska Muzyka Najnowsza” [online], culture.pl, 22.01.2007 r. [dostęp 06.02.2020 r.]
- Koryfeusz Muzyki Polskiej 2015 [online], koryfeusz.org.pl [dostęp 06.02.2020 r.]
- Joanna Wnuk-Nazarowa, polmic.pl [zarchiwizowane 30.03.2022 r.]
- Historia kompleksu domów Wnuków przy ulicy Kościeliskiej 8, za-wnukiem.pl [zarchiwizowane 17.10.2015 r.]
- M.P. z 2018 r. poz. 1142
- M.P. z 2012 r. poz. 81
- M.P. z 2005 r. nr 83, poz. 1174
- Minister Kultury w Katowicach, slaskie.pl, 15.09.2005 r. [zarchiwizowane 04.01.2014 r.]
- JoannaJ. Wnuk-Nazarowa, Zygmunt Konieczny – sylwetka kompozytora [online], krakow2000.pl, 2000 [dostęp 06.02.2020 r.]
- Zabytki: Restauracja „U Wnuka” [online], z-ne.pl [dostęp 12.07.2011 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Mirosław Śledź | Jerzy Stachura (poeta) | Dariusz Bitner | Adam Darski | Marcin Nałęcz-Niesiołowski | Joanna Kozak | Krzysztof Duda (muzyk) | Leszek Dzięgielewski | Andrzej Łachański | Krzysztof Dziwny Gojtowski | Małgorzata Fonfria-Pereda | Halina Wasielke-Cieślak | Andrzej Mundkowski | Izabela Filipiak | Wiesław Pietroń | Jacek Samojłowicz | Radosław Brzozowski | Adam Kamiński (literat) | Agnieszka Płoszajska | MaJLoOceń: Joanna Wnuk-Nazarowa