Bazylika kolegiacka Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Gdyni

Kościoły

Bazylika Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, znana również jako bazylika Morska, jest jedną z najcenniejszych budowli religijnych w Gdyni. To niezwykle ważny obiekt kultu, zaliczany do dwóch najstarszych rzymskokatolickich świątyń w tym mieście. Bazylika, której styl architektoniczny odzwierciedla neobarokowe trendy, pełni funkcję kościoła filialnego. Należy do parafii Najświętszej Marii Panny Królowej Polski, której siedziba mieści się w sanktuarium Miłosierdzia Bożego.

Świątynia zlokalizowana jest w sercu gdyńskiego Śródmieścia, co czyni ją łatwo dostępną dla wiernych oraz turystów. Jej bliskość do ruchliwej ulicy Świętojańskiej sprawia, że jest to miejsce, w którym religia i codzienne życie harmonijnie się przenikają.

Bazylika ta nie tylko pełni rolę duchowego centrum, ale także jest symbolem kulturowym Gdyni, będąc miejscem wielu ważnych wydarzeń religijnych i społecznych.

Historia

Inspiracją do powstania kaplicy był Jan Radtke, pierwszy wójt Gdyni. Jako wiceprezes stał na czele Komitetu Budowy Katolickiej Kaplicy w tym mieście. Grunt przeznaczony na budowę został przekazany przez Elżbietę Skwiercz, właścicielkę znacznego gospodarstwa. Uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego miała miejsce 29 września 1922 roku, w dniu św. Michała Archanioła, a przewodniczył jej proboszcz oksywskiej parafii pw. św. Michała Archanioła, ks. Franciszek Łowicki, który był też prezesem komitetu. Prace budowlane prowadziła firma Mariana Baranowskiego oraz Romana Wojtkiewicza, będący jednocześnie architektami świątyni. Murarskie roboty zajęły prawie dwa lata i zakończyły się w wiosną 1924 roku.

Wiosną 1923 roku dokonano zmian w projekcie budowlanym, co pozwoliło na wzniesienie kościoła zamiast kaplicy. W efekcie, komitet przekształcił się w Komitet Budowy Katolickiego Kościoła w Gdyni. 3 maja 1924 roku, ks. Łowicki poświęcił nowo wybudowany kościół, który był wotum dziękczynnym za odzyskanie niepodległości przez Polskę. Dzięki nowemu kościołowi mieszkańcy Gdyni uniknęli konieczności pokonywania trzech kilometrów do świątyni w Oksywiu.

Architektura świątyni czerpie inspiracje z barokowych i renesansowych budowli w Polsce centralnej. Fundamenty kościoła zostały zbudowane z kamieni balastowych, które przywiezione zostały przez jeden z pierwszych zagranicznych statków – SS Kentucky, który zawinął do portu będącego w budowie. Świątynia ma jedną nawę i jest przykryta sklepieniem kolebkowym, a jej głównym akcentem jest dzwonnica. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Bożej Pocieszenia, namalowany przez prof. Jana Rutkowskiego, który jest darem wojewody pomorskiego Stanisława Wachowiaka.

Kościół został wpisany do rejestru zabytków 25 stycznia 1984 roku, razem z cmentarzem przykościelnym oraz ogrodzeniem. Początkowo znajdował się w rejestrze zabytków województwa gdańskiego pod numerem 896, a obecnie figuruje w rejestrze województwa pomorskiego pod numerem 1049. Z tyłu kolegiaty znajduje się nowa budowla, która została wzniesiona w 1986 roku i również nosi to samo wezwanie. Od chwili jej powstania kościół przestał pełnić funkcję parafialną, stając się kościołem filialnym.

Obydwie świątynie przylegają do placu Jana Pawła II. 26 czerwca 2001 roku arcybiskup metropolita gdański – Tadeusz Gocłowski, założył Gdyńską Kapitułę Kolegiacką, co nadało kościołowi status kolegiaty. 10 kwietnia 2011 roku w bryle kościoła odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą ofiarom katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku.

21 listopada 2018 roku, papież Franciszek podniósł kolegiatę do rangi bazyliki mniejszej, nadając jej tytuł bazyliki morskiej. Uroczystości oficjalnego ogłoszenia tej decyzji miały miejsce 4 maja 2019 roku i przewodniczył im nuncjusz apostolski w Polsce – abp Salvatore Pennacchio. Obecnie kościół pełni funkcję bazyliki morskiej, będąc siedzibą kapituły kolegiackiej oraz miejscem wieczystej adoracji Najświętszego Sakramentu.

Przypisy

  1. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 14.10.2010 r.]
  2. Gdynia: Kolegiata pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Gdyni będzie Bazyliką. ekai.pl. [dostęp 03.05.2019 r.]
  3. Kolegiata w Gdyni zmieniła się w bazylikę. trojmiasto.pl. [dostęp 06.05.2019 r.]
  4. Gdynia: Odsłonięcie tablicy pamiątkowej przy Kolegiacie. dziennikbaltycki.pl, 10.04.2011 r. [dostęp 01.05.2011 r.]
  5. Obraz Matki Bożej Pocieszenia w Bazylice. nmp-gdynia.pl.
  6. Bazylika, która nigdy nie powstała. trojmiasto.pl. [dostęp 30.09.2016 r.]
  7. Dorota Mikłaszewicz: Historyk odnalazł listę najstarszych mieszkańców Gdyni. Gazeta.pl, 07.07.2002 r. [dostęp 07.08.2008 r.]
  8. Robert Hirsch (ref.): Krótka wędrówka po zabytkach Gdyni – Śródmieście. Urząd Miasta Gdyni. [dostęp 07.08.2008 r.]

Oceń: Bazylika kolegiacka Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Gdyni

★★★★★
Średnia ocena:4.64 Liczba ocen:23