Kościół św. Michała Archanioła w Gdyni to niezwykle cenny zabytek architektury rzymskokatolickiej, który wzbudza zainteresowanie zarówno mieszkańców, jak i turystów. Usytuowany jest przy ul. płk. Stanisława Dąbka, w malowniczej dzielnicy Oksywie, w pięknym województwie pomorskim. Kościół ten należy do dekanatu Gdynia Oksywie, który wchodzi w skład archidiecezji gdańskiej.
Warto zaznaczyć, że świątynia ta jest najstarszym budynkiem nie tylko w Gdyni, lecz także w całym Trójmieście, co czyni ją ważnym punktem na mapie kulturowo-historycznej regionu.
Historia
Historia tego obiektu religijnego rozpoczyna się w roku 1224, kiedy to kościół został fundowany przez księcia gdańskiego Świętopełka II. Jego rozwój nastąpił w 1253 roku, gdy biskup Wolimir, biskup kujawsko-pomorski, utworzył parafię, która docelowo obejmowała obszar Kępy Oksywskiej oraz tereny dzisiejszej Gdyni. Z pierwotnej średniowiecznej budowli zachowała się jedynie zachodnia ściana świątyni.
W XIV stuleciu kościół przeszedł istotne zmiany, gdyż uzyskał wieloboczną część prezbiterium oraz nawę boczną od strony północnej. Niestety, w okresie wojen szwedzkich świątynia doświadczyła znacznych zniszczeń oraz grabieży. Odbudowa kościoła miała miejsce już w 1687 roku, kiedy to obiekt wzbogacono o nową, drewnianą wieżę, zwieńczoną efektownym barokowym hełmem. W latach 1925–1927 przeprowadzono kolejną restaurację, skupiając się szczególnie na północnej ścianie nawy głównej.
Warto zaznaczyć, że w czasie II wojny światowej budowla uległa dwóm częściowym zniszczeniom, jednak szybko po wojnie przystąpiono do jej odbudowy. Wnętrze kościoła odzwierciedla ówczesne tendencje architektoniczne, nawiązując do charakterystycznego dla XIII i XIV wieku stylu wiejskiego kościoła parafialnego na Pomorzu Gdańskim.
W samym wnętrzu świątyni znaleźć można neobarokowy ołtarz główny, który pochodzi z 1930 roku, jak również tablice pamiątkowe dedykowane błogosławionemu ks. Władysławowi Miegonowi, admirałowi Józefowi Unrugowi oraz wiceadmirałowi Jerzemu Świrskiemu. W wieży kościelnej zawieszone są trzy dzwony: Piotr o wadze 600 kg, Królowa Polski ważący 420 kg oraz Michał, który waży 200 kg, wszystkie pochodzą z 1957 roku.
Cmentarze
Cmentarz Parafialny
Cmentarz przy ul. Arciszewskich, znany jako Oksywski cmentarz parafialny, stanowi najstarsze miejsce wiecznego spoczynku w Gdyni. Mieści się on w malowniczej okolicy, tuż przy Zatoce Puckiej, na stoku niewielkiego wzniesienia, którego szczyt zwieńczony jest XIII-wiecznym kościółkiem pod wezwaniem św. Michała Archanioła. U jego podnóża znajduje się z kolei port Marynarki Wojennej.
W obrębie cmentarza spoczywają osoby, które odegrały istotną rolę w kształtowaniu polskiej historii tego regionu. Warto wspomnieć o Antonim Abrahamie, który jest jednym z bardziej znanych i szanowanych lokalnych bohaterów. Wśród najstarszych mogił, które można tu znaleźć, wyróżnia się grób ks. Antoniego Muchowskiego, zmarłego w 1915 roku. Był on uczestnikiem powstania z 1863 roku oraz zesłańcem na Sybir, z którego udało mu się zbiec.
Cmentarz Wojskowy
Cmentarz wojskowy zlokalizowany jest przy ul. Antoniego Muchowskiego.
Mały Panteon
„Mały Panteon Marynarki Wojennej” to miejsce szczególne, znane z ciekawych spiżowych tablic, które upamiętniają polskie okręty, które zatonęły podczas obrony Wybrzeża w kampanii wrześniowej oraz te, które zginęły na innych morzach w trakcie II wojny światowej.
W 1984 roku w ramach tego panteonu odsłonięto tablicę poświęconą oficerom Marynarki Wojennej, którzy stanowili ofiary reżimu stalinizmu. Natomiast w 1988 roku oddano hołd Marynarzom Flotylli Pińskiej oraz Flotylli Wiślanej, którzy także zapisali się w historii wojskowości.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 06.05.2010 r.]
- Gdynia Oksywie - Dzwony Kościoła pw. św. Michała Archanioła [Dzwony w Wieżach Polski #139]. [dostęp 20.04.2022 r.]
- Cmentarz pełen tajemnic.... nadmorski24.pl. [dostęp 01.11.2018 r.]
- Wrócił do ukochanej Ojczyzny. Uroczysty państwowy pogrzeb admirała Józefa Unruga – Hel-Gdynia, 1–2.10.2018 r. [dostęp 19.09.2018 r.]
- Kościół św. Michała Archanioła w Gdyni Oksywiu. infogdansk.pl. [dostęp 27.10.2017 r.]
- Najstarsze budynki Gdyni, Sopotu i Gdańska. trojmiasto.pl. [dostęp 11.07.2019 r.]
- Mały Panteon Marynarki Wojennej na Oksywiu. naszbaltyk.com. [dostęp 20.05.2019 r.]
- Cmentarz Marynarki Wojennej. m.fotopolska.eu. [dostęp 01.01.2018 r.]
- Kościół pw. św. Michała Archanioła w Gdyni Oksywiu. pomorskie.travel. [dostęp 01.05.2018 r.]
- Spacer po Gdyni. Wędrówka po Oksywiu to podróż do serca Marynarki Wojennej. gdynia.naszemiasto.pl. [dostęp 17.08.2018 r.]
- Historia Parafii: Oksywie i Pierwszy Kościół. parafia.oksy.net.pl. [dostęp 01.07.2012 r.]
- Historia Parafii: Cmentarz (Jacek Dworakowski - fragmenty artykułu "Cmentarna retrospekcja"). parafia.oksy.net.pl. [dostęp 01.07.2012 r.]
- PAMIĘCI MARYNARZY POLSKICH – POLEGŁYCH, POMORDOWANYCH, ZMARŁYCH PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ. muzeummw.pl. [dostęp 01.01.2019 r.]
- Zarys Historii CMENTARZA Marynarki Wojennej. wojskowagdynia.parafia.info.pl. [dostęp 01.01.2018 r.]
- Poznaj najstarszy kościół w Gdyni. trojmiasto.pl. [dostęp 01.06.2014 r.]
- Cmentarz parafialny Oksywie. m.fotopolska.eu. [dostęp 16.08.1996 r.]
- Małkowski M., Gdynia, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1989, s. 91.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół św. Maksymiliana Marii Kolbego w Gdyni | Kościół św. Wawrzyńca w Gdyni | Kościół Trójcy Świętej w Gdyni-Dąbrowie | Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Gdyni | Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego i Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Gdyni | Bazylika kolegiacka Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Gdyni | Kościół św. Urszuli Ledóchowskiej w Gdyni | Kościół Chrystusa Dobrego Pasterza w Gdyni | Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni | Kościół Świętego Józefa w Gdyni | Kościół św. Andrzeja Boboli w Gdyni-Obłużu | Kościół Chrystusa Króla w Gdyni-Małym Kacku | Parafia Matki Boskiej Licheńskiej Bolesnej Królowej Polski i św. Jerzego w Gdyni | Kościół św. Mikołaja w Gdyni | Kościół Niepokalanego Serca Maryi w Gdyni-Karwinach | Kościół Matki Boskiej Bolesnej w Gdyni | Kościół Chrystusa Miłosiernego w Gdyni | Kościół Matki Boskiej Różańcowej w Gdyni | Kościół garnizonowy Matki Bożej Częstochowskiej w Gdyni | Parafia Przemienienia Pańskiego w GdyniOceń: Kościół św. Michała Archanioła w Gdyni