Tomasz Fopke

---

Twórczość i aktywność zawodowa

Tomasz Fopke jest postacią o szerokim zakresie działalności artystycznej oraz naukowej, której twórczość obejmuje różnorodne formy i gatunki. Współpracuje z „Pomeranią”, gdzie publikuje recenzje regionalnych śpiewników i albumów muzycznych. W jego dorobku znajdują się cykle felietonów pod nazwą Sëchim pãkã ùszłé oraz artykuły analityczne dotyczące muzyki kaszubskiej w ramach serii Nótama przëkrëté.

Fopke jest także utalentowanym tłumaczem, przetłumaczył poezje Juliana Tuwima (Nôsnôżniészé wiérztë dlô dzecy) oraz Jana Brzechwy (Brzechwa dzecoma) na język kaszubski. Jego utwory oraz wykonania zostały włączone do podstawy programowej przedmiotów kształcenia w języku kaszubskim. W roli lektora wypożyczane są jego głosy do audiobooków, takich jak Hieronim Derdowski Ò panu Czôrlińsczim, co do Pùcka pò secë jachôł i Aleksander Majkowski Żëcé i przigòdë Remùsa.

W swoim dorobku artystycznym Fopke jest autorem libretta kaszubskiej opery Rebeka z 2014 roku oraz płyty CD zawierającej 465 lekcji języka kaszubskiego wydanej w tym samym roku. Jego obecność w mediach zwiększyła się, gdy wziął udział w programie “Bitwa na głosy” emitowanym przez TVP 2.

Twórczość Fopke’a to również współpraca z wieloma artystami. Pracował z Weroniką Korthals-Tartas (Na wiedno 2009, Velevetka 2011) oraz Natalią Szroeder (Natinterpretacje 2016). Ponadto współdziałał z Jerzym Stachurskim i Eugeniuszem Pryczkowskim, z którymi łączyły go wspólne projekty telewizyjne, na przykład program TVP Gdańsk „Rodnô zemia”.

Jako baryton, Fopke występuje w Kaszubskim Duie Artystycznym „We Dwa Kònie” od 2008 roku, a od 2000 roku pełni funkcję dyrygenta w chórze mieszanym „Lutnia” w Luzinie. Jego kompozycje obejmują Pierszi Kaszëbsczi Pasji, nawiązujące do Ewangelii św. Marka (2002) oraz Mszy kaszubskiej na chór i diabelskie skrzypce (2008). Tworzy również szereg pieśni i piosenek o różnorodnej tematyce oraz aranżuje utwory dla zespołów folklorystycznych i chórów regionalnych.

W zakresie edukacji Fopke współpracuje z Uniwersytetem Gdańskim, gdzie prowadzi zajęcia z etnofilologii kaszubskiej oraz z Podyplomowymi Studiami Nauczania Języka Kaszubskiego. 19 września 2019 roku obronił pracę doktorską pt. „Wyzwania interpretacyjne w „Stwòrzeniu swiata” Marka Raczyńskiego na baryton i fortepian do tekstu z „Knégi Zôczątków” we współczesnym przekładzie z języka hebrajskiego, w kontekście istniejącej literatury wokalnej w języku kaszubskim” pod kierunkiem dr hab. Roberta Kaczorowskiego w Akademii Muzycznej w Gdańsku.

Fopke jest także członkiem Rady Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, gdzie angażuje się w rozwój edukacji muzycznej i kultury kaszubskiej.

Działalność społeczna

Tomasz Fopke to znana postać w środowisku kaszubskim, który od 2007 roku prowadzi portal fopke.pl, na którym skutecznie naucza języka kaszubskiego poprzez metodę śpiewu. Działalność ta nie tylko promuje kulturę kaszubską, ale również integruje społeczność lokalną.

Od 2012 roku jest aktywnym członkiem wielu ważnych organów, takich jak Komisja Wspólna Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, a także Rada Języka Kaszubskiego, w której działał w latach 2008–2012 oraz ponownie od 2014 roku. Jego obecność w takich instytucjach pokazuje zaangażowanie w ochronę kultury i języka kaszubskiego.

Fopke jest również członkiem ZAiKS, oraz Rady Stowarzyszenia Turystycznego Kaszuby – Lokalnej Grupy Działania, które ma swoją siedzibę w Kartuzach, od 2012 roku. Wśród jego ról znajdują się także te najważniejsze w kaszubskiej muzyce, gdyż pełni funkcję prezesa Rady Chórów Kaszubskich od 2004 roku.

Pełnił również obowiązki prezesa Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Chwaszczynie w latach 2007–2013 oraz od 2016 roku. Na uwagę zasługuje fakt, że był dyrektorem Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie w latach 2013–2023, gdzie przyczynił się do promocji dziedzictwa kulturowego Kaszub.

W latach 2003–2006 Fopke pełnił funkcję zastępcy burmistrza gminy Żukowo. Był także naczelnikiem Wydziału Kultury Starostwa Powiatowego w Wejherowie w dwóch kadencjach: 2001–2002 oraz 2007–2013. Jego zaangażowanie w działalność publiczną kontynuowane było w drugiej połowie 2000 roku, kiedy to w latach 2006–2010 sprawował rolę wiceprzewodniczącego Rady Miejskiej w Żukowie, a w latach 2014–2018 był radnym powiatu kartuskiego.

Nagrody i wyróżnienia

Tomasz Fopke uzyskał szereg prestiżowych nagród i wyróżnień, które podkreślają jego wkład w kulturę i sztukę. Jako artysta, został doceniony za swoje osiągnięcia i wpływ na społeczność lokalną oraz krajową.

Wśród otrzymanych nagród znajdują się:

• Medal Stolema w roku 2007,
• odznaka „Zasłużony dla Kultury Polskiej” przyznana w 2007 roku,
• Stypendium Twórcze Marszałka Województwa Pomorskiego w latach 2010, 2011, 2013, 2017 oraz 2019,
• gdyński medal „Srebrna tabakiera Abrahama” w 2013 roku,
• Stypendium Kulturalne Miasta Gdańska w roku 2013.

Publikacje

W dorobku twórczym Tomasza Fopke znajduje się wiele interesujących publikacji, które pokazują jego zaangażowanie w kulturę kaszubską oraz literaturę w ogóle. Oto niektóre z nich:

• Pierszô Kaszëbskô Pasja (2003),
• Szlachama kùsków (2003),
• Szlachama wzdichnieniów (2007),
• ESEMESË do Pana Bòga (2007),
• W jãzëk zgëldzony (2010),
• Szpòrtë swójsczé ë kùpczé òd Tómka Fópczi. 500 najlepszych kaszubskich kawałów (2012),
• Z drodżi (2012),
• Mòrtualia (2016),
• Tomasz Fopke, Roman Drzeżdżon: Rómka & Tómka przecywiónka. Felietónë pòzebróné (2017),
• Tómk Fópka. Z Regionu. Antologiô lëteracczich zbiérków z lat 2002-2012 (2018).

---

Oceń: Tomasz Fopke

---