Cmentarz parafialny w Gdyni-Oksywiu to miejsce o bogatej historii, które jest integralną częścią lokalnej społeczności. Mieści się on przy ulicy Arciszewskich 1a, w malowniczej okolicy, na stoku wzniesienia, które dominuje nad portem Marynarki Wojennej w Gdyni, a jego bliskość do portu Marynarki Wojennej w Gdyni nadaje mu wyjątkowego charakteru.
Cmentarz jest związany z parafią św. Michała Archanioła, którego kościół św. Michała Archanioła znajduje się w sąsiedztwie. Te dwa miejsca są nie tylko ważnymi punktami w Gdyni-Oksywiu, ale również stanowią symbol duchowości i pamięci o tych, którzy odeszli.
Historia
Ten cmentarz, uznawany za najstarszy na terenie Gdyni, ma bogatą historię sięgającą czasów międzywojennych. Na jego terenie możemy znaleźć groby, które powstały w okresie wojen Polski ze Szwecją, datowane na XVII wiek. Wśród najcenniejszych nagrobków znajduje się pomnik kupca i restauratora Jakuba Wojewskiego, który zmarł w 1919 roku.
Walory krajobrazowe oraz historyczne tej nekropolii były opisywane przez takie znane postaci jak Stefan Żeromski, Maria Dąbrowska oraz Melchior Wańkowicz. Jednak cmentarz w Gdyni-Oksywiu zyskał na znaczeniu szczególnie przed II wojną światową, stając się miejscem spoczynku żołnierzy Marynarki Wojennej, w tym kpt. mar. Michała Wilkickiego, szefa Wydziału Ogólnego Kierownictwa Marynarki Wojennej. W obliczu wydarzeń września 1939 roku na cmentarzu pochowano kilkudziesięciu uczestników obrony Wybrzeża, w tym marynarzy z ORP Mazur oraz ORP Nurek.
Cmentarz ten cieszy się również uznaniem jako zabytek i w 1996 roku został wpisany do rejestru zabytków województwa pomorskiego, co podkreśla jego historyczną i kulturową wartość. Więcej na temat Oksywia można znaleźć w artykule dostępnym pod tym linkiem: Oksywiu.
Pochowani
Na Cmentarzu parafialnym w Gdyni-Oksywiu spoczywa wielu znanych i zasłużonych ludzi, których działalność miała istotny wpływ na życie społeczności lokalnej oraz na historię Polski. Poniżej przedstawiamy listę niektórych z nich:
- Antoni Abraham (1869-1923) – działacz społeczny, pisarz ludowy,
- Bernard Chrzanowski (1861-1944) – adwokat, działacz społeczny oraz senator II RP; jego szczątki ekshumowano w 1986 roku z cmentarza w Skolimowie pod Warszawą,
- Julian Czerwiński (1914-1991) – komandor porucznik, pisarz i historyk,
- Jacenty Dehnel (1911-1984) – komandor porucznik,
- Hilary Ewert-Krzemieniewski (1885-1951) – adwokat, wicewojewoda pomorski,
- Mieczysław Filipowicz (1905-1991) – ceniony projektant okrętów, dyrektor stoczni w Gdyni i Elblągu,
- Stefan Iżyłowski (1935-2016) – popularny aktor,
- Józef Jaworski (1903-1939) – olimpijczyk i lekkoatleta, architekt; zginął w walkach z Niemcami na Kępie Oksywskiej,
- Borys Karnicki (1907-1985) – komandor porucznik,
- Stanisław Kukiełka (1894-1974) – komandor podporucznik, dowódca Dywizjonu Artylerii Nadbrzeżnej w obronie Helu,
- Ludwik Lichodziejewski (1904-1974) – komandor porucznik,
- Antoni Muchowski (1842-1915) – ksiądz proboszcz oraz powstaniec styczniowy, o znaczącym wkładzie w działania społeczne,
- Edmund Pappelbaum (1912-1997) – komandor porucznik,
- Anna Przybylska (1978-2014) – utalentowana aktorka i fotomodelka,
- Władysław Salamon (1897-1986) – komandor porucznik.
Każda z tych postaci przypadła w udziale istotna rola w budowaniu historii i tożsamości lokalnej, a ich wkład w różne dziedziny życia zostanie na zawsze zapamiętany.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 22.01.2022 r.]
- Historia parafii. parafia.oksy.net.pl. [dostęp 08.04.2020 r.]
- Sokołowska Małgorzata i KwiatkowskaS.M.K., Gdyńskie cmentarze, Gdynia: Oficyna Verbi Causa, 2003, s. 117.
Oceń: Cmentarz parafialny w Gdyni-Oksywiu