Irena Grudzińska-Gross

---

Życiorys

W życiorysie Ireny Grudzińskiej-Gross możemy zauważyć wiele interesujących faktów. Jest córkąWacławy Grudzińskiej oraz Jana Grudzińskiego, a także siostrąWłodzimierza Grudzińskiego.

Warto zaznaczyć, że Irena była członkinią Związku Młodzieży Socjalistycznej, z którego została wykluczona w 1967 roku. Rozpoczęła studia z zakresu filologii romańskiej, które musiała przerwać z powodu wydarzeń politycznych w 1968 roku. Po pewnym czasie kontynuowała naukę we Włoszech oraz w Stanach Zjednoczonych. W czasie pobytu w Polsce aktywnie uczestniczyła w kręgu „komandosów”, grupie, która krytykowała ówczesne realia polityczne PRL.

Na Columbia University w Nowym Jorku zdobyła doktorat, a także zyskała uznanie jako autorka licznych książek, esejów, recenzji oraz tekstów publicystycznych. Jej prace pojawiały się na łamach takich czasopism jak: „Aneks”, „Res Publica”, „The New Yorker”, „Slavic Review”, „La Fiera Letteraria”, „Polish Review” oraz „Gazeta Wyborcza”. Ponadto wykładała na New York University, co znacznie wzbogaciło jej karierę zawodową.

W latach 1998–2003 pełniła ważną rolę w Fundacji Forda, gdzie była odpowiedzialna za opracowywanie programów dla Europy Środkowo-Wschodniej. Niezwykle istotne było jej kierowanie Instytutem Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Bostońskiego w latach 2003–2008. Od 2008 roku pracuje jako Associate Research Scholar na Wydziale Języków i Literatur Słowiańskich Princeton University, a od 2010 roku również jako profesor wizytujący w Instytucie Slawistyki PAN. Dodatkowo, jest członkinią Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie.

Wyróżniona Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej w 1996 roku oraz Krzyżem Oficerskim tego samego orderu w 2007 roku, Irena Grudzińska-Gross zyskała znaczną renomę w swoich działalnościach. Była żonąJana Tomasza Grossa oraz partnerką Jonathana Schella (1943–2014). Obecnie mieszka w Stanach Zjednoczonych.

Twórczość

W twórczości Ireny Grudzińskiej-Gross znalazły się istotne utwory, które zajmują ważne miejsce w literaturze oraz dyskursie krytycznoliterackim. Do najważniejszych należy:

• „Świat zaaresztowanych słów” [przedr. z: Aneks 1979 nr 21 s. 92-106] w: Język totalitarny. Wybór tekstów. NZS [1981] (wydawnictwo II obiegu; zawiera także teksty Ladislasa Boda: Język i polityka. Rozważania o stalinizmie oraz Aleksandra Wata: Semantyka języka stalinowskiego),
• The Art of Solidarity (Staten Island 1985),
• Piętno rewolucji. Custine, Tocqueville i wyobraźnia romantyczna (przekł. Bożena Shalcross; Wydawnictwo Naukowe PWN 1995, ISBN 83-01-11667-6; wydanie 2 poprawione pt.: Piętno rewolucji. Custine, Tocqueville, Mickiewicz i wyobraźnia romantyczna: PWN 2000, ISBN 83-01-13309-0),
• Miłosz i Brodski. Pole magnetyczne (wstęp Tomas Venclova; Znak 2007, ISBN 978-83-240-0781-3).

Każdy z tych utworów przedstawia złożoność myśli krytycznej oraz zaangażowanie autorki w analizę kontekstów politycznych i kulturalnych.

Opracowania i prace redakcyjne

W dorobku Ireny Grudzińskiej-Gross znalazło się wiele interesujących i istotnych prac naukowych, które przyczyniły się do zrozumienia złożonych problemów historycznych. Wśród nich wyróżniają się takie tytuły jak:

• War through children’s eyes: the Soviet occupation of Poland and the deportations, 1939-1941 – opracowanie wykonane wspólnie z Janem Tomaszem Grossem, opublikowane przez Hoover Institution Press Stanford University w 1985 roku,
• W czterdziestym nas matko na Sibir zesłali… Polska a Rosja 1939-1942 – wybór oraz opracowanie wespół z Janem Tomaszem Grossem, dostępne m.in. w wydaniach Aneks 1983 oraz Res Publica 1990,
• Constitutionalism in East Central Europe: discussions in Warsaw, Budapest, Prague, Bratislava – projekty edytorskie z 1992 i 1993, związane z pracami Czecho-Słowackiego Komitetu Europejskiej Fundacji Kulturalnej,
• Constitutionalism & politics – International Symposium November 11-14 1993: proceedings – prace edytorskie ponownie od Slovak Committee of the European Cultural Foundation, wydane w Bratysławie w 1994 roku,
• Adam Michnik, Letters from freedom: post-cold war realities and perspectives – opracowanie odbyło się dla University California Press w 1998 roku,
• Alexis de Tocqueville, Listy – wybór, wstęp i opracowanie dzieła wydanego przez Wyd. Znak i Fundację im. Stefana Batorego w 1999 roku,
• Alexis de Tocqueville, Piętnaście dni w pustkowiu – autorką wstępu z przekładem Romana Chymkowskiego, wydane przez Spółdzielnię Pracy „Polityka” w 2003 roku,
• Złote żniwa, ang. Golden Harvest – książka wydana w języku polskim przez wydawnictwo Znak 10 marca 2011, a w wersji angielskiej przez Oxford University Press w sierpniu 2011.

---

Oceń: Irena Grudzińska-Gross

---