Lasy Chylońskie

---

Historia

Lasy Chylońskie mają długą i bogatą historię, sięgającą czasów od 1188 roku, kiedy to znajdowały się pod opieką klasztoru cystersów oliwskich. Do I rozbioru Polski w 1772 roku, tereny te były w rękach zakonu. Po rozbiorach, lasy zostały upaństwowione i weszły w skład Królewskiego Nadleśnictwa Chylonia, które nosiło w języku niemieckim nazwę Königliche Oberforstrei Kielau. W jego skład wchodziły także leśnictwa Zwierzyniec (niem. forsterei Jägerhof) oraz Marszewo (niem. f. Marschau).

Ta struktura utrzymywała się aż do końca XIX wieku. W 1919 roku, Lasy Chylońskie znalazły się w granicach II Rzeczypospolitej, a ich część należała do gminy wiejskiej Chylonia. Warto zaznaczyć, że Chylonia była wówczas istotną wsią, której wpływy sięgały nawet od tzw. Chylońskich Pustek w południowym wschodzie, przez Witomino, Chylońskie Działki Leśne — znane obecnie jako Działki Leśne — po Chylońskie Łąki na północy.

W 1930 roku, tereny te zostały formalnie włączone do młodego miasta Gdynia, co stanowiło istotny krok w kierunku urbanizacji regionu. Następnie, w 1973 roku, lasy po byłym nadleśnictwie Chylonia zostały włączone do Nadleśnictwa Oliwa. Obecnie, po kilkudziesięciu latach, Lasy Chylońskie są administrowane przez Nadleśnictwo Gdańsk, którego siedziba znajduje się w Gdyni, kontynuując tym samym długą tradycję ochrony przyrody w tym rejonie.

Położenie

Malowniczy teren kompleksu leśnego jest osadzony na krawędzi wysoczyzny, która utworzyła się w wyniku topnienia lodowców sprzed około 13-15 tys. lat. Ten unikalny obszar charakteryzuje się znaczną różnicą wysokości pomiędzy dolinami, które przylegają do obszarów zabudowanych (30 m n.p.m.), a maksymalnymi wysokościami wzniesień wynoszącymi 140 m n.p.m. Takie ukształtowanie terenu przyczyniło się do powstania zróżnicowanego krajobrazu, gdzie bogata mozaika mikroklimatu decyduje o widokowej malowniczości tego miejsca oraz o znacznej różnorodności zbiorowisk leśnych.

Kompleks Lasów Chylońskich zlokalizowany jest po zachodniej stronie Śródmieścia Gdyni. Przez dominujące w tym regionie zachodnie wiatry, jakość środowiska naturalnego jest znacznie polepszona. Nawet w bliskim sąsiedztwie miejskiej zabudowy możemy spotkać rośliny o dużych wymaganiach dotyczących czystości środowiska.

Te lasy znajdują się w obrębie administracyjnym gdyńskich dzielnic, w tym m.in. Chylonia, Chwarzno-Wiczlino, Działki Leśne, Grabówek, Leszczynki, Pustki Cisowskie – Demptowo oraz Witomino-Radiostacja.

Na obszarze tym biegną także dwie kluczowe arterie komunikacyjne Gdyni: Trasa Kwiatkowskiego oraz Obwodnica Trójmiasta. Istnieją także drogi wewnętrzne w lesie, które są dostępne dla rowerzystów. Lasy przecinają liczne szlaki piesze i rowerowe, takie jak niebieski szlak rowerowy Gdańsk-Gdynia, żółty szlak pieszy „Trójmiejski” oraz miejskie ścieżki rowerowe, oznaczone numerami: 5, 6, 7 i 17.

Miejsca warte uwagi

Na obszarze kompleksu można odkryć wiele interesujących miejsc oraz obiektów, które wyróżniają się nie tylko ciekawą historią, ale również estetyką. Oto niektóre z nich:

• Święta Góra – charakteryzuje się dwiema kamiennymi kapliczkami na szczycie, z figurą św. Mikołaja w jednej z nich oraz z figurą Maryi w drugiej. Do tej ostatniej prowadzą betonowe schody, a nieopodal znajdowała się kaplica, która do roku 1845 była tam obecna, lecz osunęła się w wyniku silnej wichury.
• Pomnik Leśniczych – znajduje się przy miejskim szlaku rowerowym nr 17. To kamienny monument otoczony ławkami, upamiętniający „pamięć Strażników Przyrody Ojczystej, pomordowanych w latach 1939–1945”. Powstał z inicjatywy emerytowanego leśniczego, Edmunda Nowakowskiego w 1979 roku, dzięki Lidze Ochrony Przyrody.
• Ogród Botaniczny „Marszewo” – zlokalizowany przy ul. Marszewskiej w granicach dzielnicy Pustki Cisowskie-Demptowo, obiekt ten kultywuje kilkaset gatunków drzew, krzewów oraz roślin zielnych.
• Leśna ścieżka dydaktyczna „Lasy Chylońskie” – edukacyjna trasa przygotowana przez Nadleśnictwo Gdańsk, przeznaczona dla uczniów szkół. Umożliwia odkrycie ośmiu przystanków, które przedstawiają ważne zagadnienia związane z ochroną lasów, jak także interesujące drzewa oraz naturalne procesy odnowienia tych ekosystemów. Ścieżka prowadzi przez punkt widokowy, a także oferuje schody w otoczeniu lasów mieszanych. Na końcu znajduje się miejsce odpoczynku z wiatą, stołami, ławkami, sanitariatami, źródłem wody pitnej oraz miejscem na ognisko.
• Cmentarz parafii św. Mikołaja – usytuowany przy ul. Pelplińskiej w Leszczynkach, jest miejscem wiecznego spoczynku.
• „Złote Piaski” (niem. Bleich Berg) – osuwisko, które częściowo podtrzymywane jest drewnianymi palami wbitymi w piasek. Położone przy ul. Swarzewskiej, zapewnia malowniczy widok na okolicę.
• Kładka pieszo-rowerowa nad Trasą Kwiatkowskiego – obiekt wyróżniający się ciekawą konstrukcją opartą na łuku żelbetowym. Z jej wysokości rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na port gdyński oraz okoliczne tereny zabudowane.

W tym kompleksie znajdują się także dwie jednostki wojskowe – na Demptowie oraz na Grabówku. Pierwsza z nich jest czynna, natomiast druga została zlikwidowana.

Fauna i flora

W malowniczych Lasach Chylońskich, podobnie jak w pozostałych częściach Terenów Parku Krajobrazowego, dominują lasy bukowe oraz mieszane formacje leśne, w których znaczną rolę odgrywa buk. Obszary wyższe i doliny wypełniają rozmaite, zarówno żyzne, jak i ubogie, kwaśne buczyny. Na wierzchołkach pagórków, gdzie gleby nie są zbyt urodzajne, przeważnie znajduje się las bukowo-dębowy. Z kolei doliny suche oraz niższe partie zboczy stanowią miejsce bytowania różnych gradów. Historia użytkowania lasów w tym regionie w znacznym stopniu wpłynęła na zmiany w naturalnych zbiorowiskach leśnych, lecz mimo identyfikacji wielu modyfikacji, nadal można napotkać zachowane, naturalne fragmenty ekosystemu. Są to pozostałości lasów o różnorodnej strukturze wiekowej, w których jednak mniejszy jest udział starszych drzew, co wynika z intensywniejszej eksploatacji drzewostanów w ostatnich latach, w porównaniu do innych leśnych obszarów. Przez ten malowniczy kompleks leśny spływa rzeka Chylonka, która tu ma swoje źródło.

Dzięki zróżnicowanej topografii oraz sprzyjającym warunkom środowiskowym, w Lasach Chylońskich można zauważyć bogactwo chronionych gatunków roślin i zwierząt, w tym również gatunki typowe dla podgórskich i górskich terenów. Łącznie występuje tu około 35 różnych gatunków roślin, wśród których znajdują się: kosaciec syberyjski, pełnik europejski, podkolan zielonawy, tojad dzióbaty, wiciokrzew pomorski, manna gajowa, nasięźrzał pospolity, wielosił błękitny, paprotnica krucha, podrzeń żebrowiec, przetacznik górski, tojeść bukietowa, widłak wroniec, zawilec oraz żebrowiec górski.

O wysokiej czystości powietrza w regionie świadczyć może znaczna obecność porostów, które są niezwykle wrażliwe na obecność dwutlenku siarki, co potwierdza dobre warunki ekosystemowe. W skład fauny Lasów Chylońskich wchodzą takie gatunki jak: dzik, sarna, jeleń, wiewiórka, lis, dzięcioł zielony, kawka zwyczajna, kos oraz gil. Sporadycznie można spotkać zające szare, króliki i trzmielojady. W górnym biegu Chylonki żyją również nietypowe bezkręgowce, takie jak kiełże, które preferują czyste i chłodne wody.

Ochrona przyrody

Lasy Chylońskie sąsiadują z Rezerwatem przyrody Cisowa, co podkreśla ich wartość przyrodniczą. Na terenie tego kompleksu leśnego ustanowionych zostało pięć pomników przyrody, co świadczy o dbałości o zachowanie lokalnego ekosystemu.

---

Oceń: Lasy Chylońskie

---