Jan Bernard Szlaga to postać, która pozostawiła znaczący ślad w polskim Kościele katolickim. Urodził się 24 maja 1940 roku w Gdyni i zmarł 25 kwietnia 2012 roku w Starogardzie Gdańskim.
Był duchownym rzymskokatolickim oraz profesorem nauk teologicznych, zasłużył się jako biskup pomocniczy chełmiński w latach 1988–1992, a następnie objął stanowisko biskupa diecezjalnego pelplińskiego, które pełnił od 1992 do 2012 roku.
Życiorys
Młodość i wykształcenie
Jan Bernard Szlaga przyszedł na świat 24 maja 1940 roku w Gdyni. Jego edukacja średnia rozpoczęła się w Collegium Leoninum w Wejherowie, gdzie uczęszczał w latach 1953-1955, a następnie kontynuował naukę w Collegium Marianum w Pelplinie od 1955 do 1957 roku. Po zdaniu matury w 1957 roku, jego edukacja została ukierunkowana na dalsze studia. Egzamin państwowy zdał w 1959 roku, kończąc Korespondencyjne Liceum Ogólnokształcące w Gdańsku.
W okresie od 1957 do 1963 roku studiował filozofię i teologię w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. 22 grudnia 1962 roku przyjął święcenia subdiakonatu z rąk Kazimierza Kowalskiego, biskupa diecezjalnego chełmińskiego. W marcu 1963 roku, ten sam biskup udzielił mu diakonatu, a zaledwie kilka miesięcy później, 2 czerwca, Szlaga został wyświęcony na prezbitera.
W latach 1965-1969 kontynuował edukację na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1968 roku zdobył tytuł magistra-licencjata, a w 1970 roku zdobył doktorat z nauk teologicznych w dziedzinie biblistyki. Ukończył studia w Instytucie Nauk Biblijnych, gdzie jego dysertacja nosiła tytuł „Symbolika fundamentu w Nowym Testamencie”. W latach 1972-1973 był także studentem Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie, który ukończył w 1974 roku uzyskując licencjat z nauk biblijnych. W 1976 roku otrzymał habilitację na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim za pracę „Nowość przymierza Chrystusowego według «Listu od Hebrajczyków»”, a w 1983 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego.
Prezbiter
Po przyjęciu święceń kapłańskich, Jan Szlaga rozpoczął pracę jako wikariusz, pełniąc swoje obowiązki w parafiach: Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Łęgu (w 1963 roku) oraz św. Wojciecha w Jabłonowie Pomorskim (1963-1965).
W 1984 roku, dzięki swoim osiągnięciom, otrzymał godność kapelana honorowego Jego Świątobliwości.
Działalność naukowo-dydaktyczna
W latach 1969-1995 pełnił funkcje pracownika w Instytucie Nauk Biblijnych na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Jego kariera w tej instytucji obejmowała różne stanowiska, od asystenta do profesora. W latach 1975-1983 był wicedyrektorem, a następnie dyrektorem konwiktu księży studentów tej uczelni. Szlaga objął kierownictwo Katedry Egzegezy Ksiąg Narracyjnych Nowego Testamentu od 1979 roku, a także pełnił obowiązki prodziekana (1979-1981) oraz dziekana (1981-1984) Wydziału Teologicznego. Jako prorektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1984-1988, miał znaczący wpływ na rozwój uczelni.
Jan Szlaga aktywnie uczestniczył w pracy wykładowczej w Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie (prowadząc zajęcia w latach 1975-1978 z historii zbawienia, wstępu do Pisma Świętego oraz języka hebrajskiego). Kolejnym krokiem w jego karierze wykładowczej były zajęcia z egzegezy Nowego Testamentu oraz zaawansowane kursy dotyczące liturgii i Pisma Świętego w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. W latach 1991-2001 był również wykładowcą symboliki biblijnej na Uniwersytecie Gdańskim.
Na początku swojej kariery przyłączył się do Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, a później stał się członkiem Studiorum Novi Testamenti Societas oraz Stowarzyszenia Biblistów Polskich, w którym uzyskał status członka honorowego w 2007 roku. W 1987 roku pogłębiał swoją wiedzę dzięki stypendium na Katolickim Uniwersytecie w Louvain. Publikował prace naukowe związane z tematyką biblistyki oraz brał aktywny udział w przygotowywaniu Encyklopedii katolickiej jako autor haseł, a także kierownik działu archeologii biblijnej. W czasach jego aktywności redakcyjnej był członkiem redakcji naczelnej „Ethosu” wydawanego przez Instytut Jana Pawła II KUL. Oprócz tego był promotorem kilku rozpraw doktorskich oraz posiadał doświadczenie jako recenzent wielu innych prac naukowych.
Biskup
W dniu 13 czerwca 1988 roku, Jan Bernard Szlaga został prekonizowany na biskupa pomocniczego diecezji chełmińskiej, z tytularną stolicą Mascula. Jego święcenia biskupie miały miejsce 25 czerwca tego samego roku w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie, gdzie został konsekrowany przez kardynała Józefa Glempa, prymasa Polski. Jako dewizę biskupią przyjął słowa „Parare vias Domini”, co oznacza przygotowanie dróg dla Pana. Aktywnie pełnił rolę wikariusza generalnego diecezji w latach 1988-1992, gdzie nadzorował wydział katechetyczny, wydział nauki katolickiej oraz resztę instytucji funkcjonujących w kurii biskupiej.
Pod koniec marca 1992 roku, w rezultacie reformy struktur Kościoła w Polsce, objął stanowisko biskupa diecezjalnego diecezji pelplińskiej. Po kanonicznym objęciu diecezji 29 marca 1992 roku, 24 maja tego samego roku odbył ingres do katedry w Pelplinie. W trakcie swojej kadencji zorganizował I synod diecezjalny oraz różne kongresy, w tym eucharystyczny, trzeźwości i różańcowy. Jego starania przyczyniły się do powołania instytucji nadzwyczajnych szafarzy Komunii Świętej, oraz przyjęcia papieża Jana Pawła II w Pelplinie w 1999 roku. Był inicjatorem wielu sanktuariów, w tym: św. Wojciecha w Gorzędzieju, Matki Bożej Fatimskiej w Chojnicach, Matki Bożej Pocieszenia w Lubiszewie, Matki Bożej Kościerskiej Królowej Rodzin oraz św. Jakuba w Lęborku.
W ciągu swojej kadencji odzyskał tytuły bazyliki mniejszej dla kościołów, jak kościoła farnego Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Chojnicach oraz kolegiaty koronowskiej. Nowe parafie, kapituły kolegiackie i renowacje katedr również były częścią jego dziedzictwa. Po jego interwencjach, ustanowiono diecezjalne szkoły, takie jak licea katolickie w kilku miastach oraz uniwersytety ludowe. Szlaga, oprócz pracy duszpasterskiej, miał także wpływ na formację kapłanów, co przejawiało się w zintegrowanym podejściu do kształcenia duchowieństwa.
W 1994 roku założył Radio Głos oraz połączył Wydawnictwo Diecezjalne z Wydawnictwem Wyższego Seminarium Duchownego „Bernardinum”. Szlaga pisał artykuły i prowadził wykłady biblijne, które znalazły się w publikacji „Przy stole słowa Bożego”. Jego wystąpienia radiowe były dokumentowane w zbiorze „Powtórka z Biblii”, w którym poruszał zagadnienia związane z Pismem Świętym. W latach 1996-2001 był przewodniczącym Rady Naukowej Konferencji Episkopatu Polski, gdzie regulował kwestie administracyjne w zakresie nadawania tytułów na uczelniach kościelnych.
Jan Bernard Szlaga uczestniczył również w sesjach synodalnych oraz ekumenicznych, a w 2000 roku, współkonsekrował biskupów w różnych diecezjach. 21 kwietnia 2012 roku miał uczestniczyć w konsekracji biskupa pomocniczego pelplińskiego Wiesława Śmigla, jednak z powodu złego stanu zdrowia nie mógł być obecny. Zmarł 25 kwietnia 2012 roku w Kociewskim Centrum Zdrowia (szpitalu św. Jana) w Starogardzie Gdańskim i został pochowany 28 kwietnia 2012 roku w katedrze pelplińskiej.
Odznaczenia, wyróżnienia, upamiętnienie
Na mocy decyzji podjętej przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego w dniu 27 kwietnia 2009 roku, Jan Bernard Szlaga został uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Wyróżnienie to przyznano mu „za wybitne osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej, za zasługi w działalności duszpasterskiej oraz zaangażowanie w niesieniu pomocy ludziom potrzebującym”.
Oprócz tego, otrzymał także Medal Komisji Edukacji Narodowej, co stanowi dodatkowe uznanie jego wkładu w edukację.
W ramach swojego życia społecznego, Jan Bernard Szlaga został honorowym obywatelem wielu miejscowości, w tym Chojnic (1994), Tczewa (2002), Kościerzyny (2003), gminy Pelplin (2003), Łeby (2007), Starogardu Gdańskiego (2007), Człuchowa (2008), Gdyni (2008), gminy Brusy (2008), a także Tucholi i gminy Zblewo. Otrzymał on również medal „Zasłużony dla Miasta i Gminy Pelplin” w 2001 roku, tytuł „Zasłużony dla Gminy Skarszewy” w 2006 roku oraz Honorowe Wyróżnienie za Zasługi dla Województwa Pomorskiego w 2009 roku.
W 2014 roku, jego imienia uhonorowano jedną z ulic w Gdyni, zlokalizowaną w dzielnicy Mały Kack, noszącą nazwę ul. ks. bpa Jana Bernarda Szlagi.
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Rafał Skibiński | Stanisław Kardasz | Wojciech Kluj | Marek Parchem | Krzysztof Paczos | Jan Kaczkowski (1977–2016) | Józef Szamocki | Wiesław Dawidowski | Krzysztof CharamsaOceń: Jan Bernard Szlaga