Eugeniusz Geno Małkowski

---

Życiorys

Eugeniusz Geno Małkowski przyszedł na świat w Gdyni, jednak swoje wczesne lata spędził w Lęborku. Jego edukacja artystyczna rozpoczęła się w 1957 roku w Liceum Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, które ukończył w 1962 roku. Następnie podjął studia na wydziale malarstwa w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie jego nauczycielami byli zarówno Juliusz Studnicki, jak i Artur Nacht-Samborski. W 1968 roku uzyskał dyplom.

W 1969 roku, w ramach swoich artystycznych działań, Małkowski założył grupę twórczą o nazwie Arka, do której należeli także tacy artyści jak Ciapało i Masznicz. Już w 1972 roku przekształcił tę inicjatywę w ruch artystyczny znany jako O Poprawę, który obejmował do 1977 roku około osiemdziesięciu uznawanych twórców z Warszawy, w tym Jana Dobkowskiego, Antoniego Fałata, Łukasza Korolkiewicza, Ewę Kuryluk, występujących obok innych, jak Franciszek Maśluszczak, Janusz Petrykowski, Marek Sapetto, Lidia Serafin, Rafał Strent oraz Wiesław Szamborski, a także „Jurry” Zieliński.

W latach siedemdziesiątych Małkowski był zaangażowany w struktury Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP), a równocześnie organizował różnorodne wystawy sztuki współczesnej, zarówno w Polsce, jak i za granicą, szczególnie na terenach Danii i Francji. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych współpracował z tygodnikiem „itd,” tworząc teksty dotyczące sztuki.

W latach osiemdziesiątych był współtwórcą ruchu społeczno-artystyczno-naukowego Świat. W 1984 roku wstąpił do Związku Polskich Artystów Malarzy i Grafików (ZPAMiG), gdzie pełnił kluczowe role: skarbnika, sekretarza, a w latach 1997–2000 również prezesa, po czym postanowił wystąpić ze związku. W 1991 roku rozpoczął regularne podróże do Paryża, gdzie jego inicjatywy obejmowały organizację publicznych akcji pod nazwą Wspólne Malowanie.

W 1994 roku w Paryżu Małkowski zainicjował działalność Stowarzyszenia Odnowy Sztuki (ARA), a rok później jego odpowiednik w Polsce. Uczestniczył w licznych wystawach zbiorowych oraz kilku indywidualnych między rokiem 1994 a 1996. W 1996 roku stworzył Galerię Inicjatyw Twórczych w Warszawie, która stała się miejscem dla wielu wystaw, prezentujących blisko 150 artystów.

W 1991 roku podjął pracę na stanowisku starszego wykładowcy w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Zakładzie Wychowania Plastycznego w Olsztynie. W 1997 roku uzyskał tytuł doktora na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, a w 2005 roku osiągnął stopień doktora habilitowanego. W 2007 roku objął stanowisko profesora nadzwyczajnego w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, ale w 2012 roku zakończył swoją działalność na uczelni. Po powrocie do Warszawy w 2013 roku, kontynuował swoją twórczość w pracowni przy ul. Brzeskiej 6, organizując cykliczne wystawy i publikując swoje prace na osobistej stronie internetowej.

Mieszkał i pracował w Warszawie oraz Olsztynie. Oprócz bogatej kariery artystycznej, prowadził życie rodzinne, będąc mężem i ojcem. Jego rodzinna historia wiązała go również z architektem Zygmuntem Skupniewiczem oraz malarzem Norbertem Skupniewiczem poprzez babkę Mariannę Skupniewicz. Eugeniusz Małkowski spoczywa na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie, w kwaterze K-11-45.

Twórczość

W latach 70. XX wieku Eugeniusz Małkowski zrewolucjonizował sztukę malarską, wprowadzając nowatorską technikę tapowania, która polegała na nanoszeniu szablonów na płótnie przy użyciu farby olejnej oraz akrylowej. W swoich dziełach stosował niewielką liczbę znaków, w tym profile ludzkich twarzy, przezroczyste kule, a czasem zarysy dłoni oraz nieregularne, obłe kształty. Te elementy, umieszczone na przestrzennym tle przypominającym niebo, pozwalały mu tworzyć fantastyczne pejzaże, które charakteryzowały się cechami lirycznej abstrakcji. Tytuły jego prac często miały metaforyczny wydźwięk, a niekiedy nawiązywały do kontekstu politycznego, czego przykładem są cykle: Wielki Świat, Krzyk, oraz Exodus.

W latach 80. jego prace zaczęły ewoluować, pojawiły się w nich elementy figuratywne. Artysta nieustannie eksperymentował z podziałem przestrzeni w swoich dziełach, co było widoczne w cyklu Obszary. Oprócz tego, wprowadził nową technikę kolażu, wykorzystując szablony w cyklu Nasi Współcześni.

Na początku lat 90. Małkowski porzucił technikę tapowaną na rzecz szybkich obrazów oraz portretów, wykazując tendencję ku ekspresjonizmowi abstrakcyjnemu i speed paintingowi. W tym czasie obrazy artysty odzwierciedlały ludzi i sytuacje w sposób spontaniczny i podświadomy. W pierwszej dekadzie XXI wieku dodał do swojego warsztatu kontur ludzkiej sylwetki, który multiplizował i nakładał, tworząc dwuwymiarowe, wielobarwne kompozycje w cyklu Pokolenia.

W latach 1990–2010 artysta był także pionierem happeningów promujących sztukę. Malował w obecności publiczności, zapraszając ją do wspólnego uczestnictwa w tym procesie. W miejscach takich jak ulice czy centra handlowe organizował wernisaże, a w 2005 roku w Bełchatowie zaaranżował próbę bicia rekordu Guinnessa w malowaniu obrazów na czas. Z kolei w 2010 roku w Olsztynie zrealizował projekt serii 44 aktów kobiecych, które namalował w krótkich sesjach, stosując techniki typowe dla realizmu i speed paintingu; ostatni z tych aktów powstał publicznie podczas wernisażu.

Małkowski ma w swoim dorobku ponad 100 wystaw indywidualnych oraz około 300 wystaw zbiorowych, zarówno w kraju, jak i zagranicą, w takich miastach jak Helsinki, Mérignac, Odense, Jokohama, Paryż, Dortmund, Nowy Jork, Barcelona, Ateny, Leningrad, Moskwa, Berlin, Madryt, Bagdad, Talla oraz Clermont-Ferrand. Artysta był również organizatorem oraz autorem około 100 wystaw grupowych, w tym 7 wystaw grupy Arka, 9 wystaw ruchu O Poprawę oraz 18 wystaw w ramach ruchu Świat. Spośród jego prac wiele znajduje się w zbiorach renomowanych muzeów oraz instytucji, takich jak Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku, Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, oraz w zbiorach Ministerstwa Kultury i Sztuki, urzędów miast oraz w Teatrze Studio w Warszawie. Jego twórczość obejmowała także grafiki oraz rysunki, które ilustrowały książki.

Niestety, artysta zmarł 20 sierpnia 2016 roku w Zamościu, gdzie udał się, aby przeprowadzić kolejną akcję publicznego malowania 30 obrazów zatytułowanych Portrety Znanych Zamościan.

Wystawy indywidualne (lista niepełna)

• 1970 Salon Debiutów, Warszawa,
• 1972 Galeria U Hopfera, Warszawa,
• 1973 Galeria Ved Aen, Aarkus, Dania,
• 1973 Salon BWA, Wałbrzych,
• 1974 Dom Artysty Plastyka, Warszawa,
• 1975 Salon BWA, Łódź,
• 1976 Galeria Sztuki Współczesnej NOT, Warszawa,
• 1977 Galeria MDM, Warszawa,
• 1977 Galeria Sztuki Plastyka, Warszawa,
• 1977 Salon BWA, Lublin,
• 1979 Galeria DESA Nowy Świat, Warszawa,
• 1980 Salon BWA, Kielce,
• 1980 Wystawa rysunku, Miejski Ośrodek Kultury, Piaseczno,
• 1981 Cykl Wielki Świat i inne prace malarskie, Jazz Club Akwarium, Warszawa,
• 1982 Wystawa prac z cyklu Wielki Świat, Salon BWA, Opole,
• 1982 Wystawa prac z cyklu Wielki Świat, Salon BWA, Białystok,
• 1983 Salon BWA, Wałbrzych,
• 1984 Salon BWA, Tarnów,
• 1984 Salon BWA, Konin,
• 1984 Salon BWA, Rzeszów,
• 1985 Galeria Sztuki Współczesnej, Zamość,
• 1985 Wystawa prac z cyklu Próby, Salon BWA DESA, Przemyśl,
• 1986 Wystawa z okazji przyznania Nagrody im. Jana Cybisa, Galeria TEST, Warszawa,
• 1987 Cykl Igraszki Galeria Na Brechta, Warszawa,
• 1987 Wystawa cyklu Chmura przepastnej melancholii, Galeria TEST, Warszawa,
• 1988 Wystawa Collage, Galeria PSEP Nowe Media, Olsztyn,
• 1988 Galeria TEST, Warszawa,
• 1988 Salon BWA, Koszalin,
• 1990 Wystawa prac z cyklu Życie Codzienne, Pawilon Handlowy Pod Skocznią, Warszawa,
• 1991 Galeria Zamkowa, Lubin,
• 1993 Galeria Sztuki Współczesnej Pro Arte PAX, Elbląg,
• 1994 Galeria Inicjatyw Twórczych, Warszawa,
• 1994 Muzeum Okręgowe, Żyrardów,
• 1996 Wystawa pt. Geno Małkowski – znany i nieznany, Galeria SD, Warszawa,
• 1997 Galeria Instytutu Wychowania Plastycznego, Olsztyn,
• 1997 Galeria Otwarte Koło, Warszawa,
• 1999 Wystawa grafik i rysunków pt. Próby, Galeria Rysunku Nowa Oficyna, Olsztyn,
• 1999 Espace Culturel Pyramedias, Moisseles-Domont, Francja,
• 2005 Wystawa Rzeczpospolita piwniczna, Muzeum Regionalne, Bełchatów,
• 2005 Espace Maurice Bejart, Verneuil-sur-Seine, Francja,
• 2006 Malarska Kronika XX wieku, Muzeum Regionalne, Radomsko,
• 2006 Malarska Kronika XX wieku Gena Małkowskiego (100 obrazów), Ratusz, Lesko,
• 2006 Malarski Rekord Guinnessa, Muzeum Kultury Ludowej, Kolbuszowa,
• 2006 20 obrazów pt. „Nie lękaj się”, Galeria Bellotto, Warszawa,
• 2009 365 portretów, Galeria Rynek MOK, Olsztyn,
• 2010 Początek świata, Galeria Rynek MOK, Olsztyn,
• 2010 Pędzlem wyzwolę ją, Galeria Rynek MOK, Olsztyn,
• 2015 Skandal, Studio Skandal, Warszawa,
• 2015 Koryfeusze gdańskiej kultury, Kwidzyńskie Centrum Kultury, Kwidzyn.

Cykliczne wystawy indywidualne w Galerii Brzeska 6 (lista niepełna)

• 2013 (styczeń) Inauguracyjna wystawa i wernisaż pt. 4 obrazy,
• 2013 (luty) Wystawa i wernisaż pt. Powrót,
• 2013 (marzec) Wystawa i wernisaż pt. Obszary,
• 2013 (kwiecień) Akcja pt. 100 Portretów na Dzień Kobiet,
• 2013 (maj) Akcja pt. Malowanie fasady ŚAS,
• 2013 (czerwiec) Wystawa i wernisaż pt. Słodki zapach lata,
• 2013 (lipiec) Wystawa i wernisaż pt. Spojrzenie za siebie,
• 2013 (wrzesień) Wystawa i wernisaż pt. Rzeczpospolita Piwniczna,
• 2013 (październik) Wystawa i wernisaż pt. Inne nurty,
• 2013 (listopad) Wystawa i wernisaż pt. Szybkie malowanie – zapomniana historia,
• 2013 (grudzień) Wystawa i wernisaż pt. Powrót do przeszłości,
• 2014 (styczeń) Wystawa i wernisaż pt. Spojrzenie w przyszłość,
• 2014 (luty) Wystawa i wernisaż pt. Artysta malarz – człowiek nagi,
• 2014 (marzec) Wystawa i akcja pt. To co widać, to na pewno polska sztuka dzisiaj,
• 2014 (kwiecień) Akcja pt. Na Dzień Kobiet 100 Portretów GRATIS,
• 2014 (maj) Wystawa i wernisaż pt. Kosmos Niezmierzony,
• 2014 (czerwiec) Wystawa i wernisaż pt. Krzyk Ziemi,
• 2014 (lipiec) Wystawa i wernisaż pt. STO,
• 2014 (wrzesień) Wystawa i wernisaż pt. 19 obrazów z cyklu „Wielki Świat”,
• 2014 (listopad) Wystawa i wernisaż pt. 100 portretów,
• 2014 (grudzień) Wystawa i wernisaż pt. Dzień Przed,
• 2015 (styczeń) Wystawa i wernisaż pt. Ceny polskie,
• 2015 (marzec) Wystawa i wernisaż pt. 10 Najpiękniejszych Paryżanek,
• 2015 (kwiecień) Wystawa i wernisaż pt. Nowa Romantyczność,
• 2015 (maj) Wystawa i wernisaż pt. Narodziny, Miłość i …,
• 2015 (czerwiec) Wystawa i wernisaż pt. 12 obrazów z 50 z cyklu „Życie codzienne”,
• 2015 (listopad) Wystawa i wernisaż pt. Geno – Print Szok,
• 2016 (kwiecień) Wystawa i wernisaż pt. 100/100 Twarze Mokotowa,
• 2016 (maj) Wystawa i wernisaż pt. Pokolenia.

Wystawy zorganizowane (lista niepełna)

• 1973 Wystawa Ruchu O Poprawę, Galeria Teatru Studio, Warszawa (komisarz i autor ekspozycji),
• 1974 Wystawa Ruchu O Poprawę, Dom Artysty Plastyka, Warszawa, (komisarz i autor ekspozycji),
• 1975 Zagraniczna wystawa Ruchu O Poprawę zatytułowana Forslag fra Warszawa, Kopenhaga, (autor ekspozycji),
• 1976 VI Festiwal Sztuk Pięknych, Zachęta, (komisarz i autor ekspozycji Hommage Xaweremu Dunikowskiemu),
• 1979 Wystawa pt. Obecność Sztuki towarzysząca Maratonowi Pokoju, Klub Międzynarodowej Prasy i Książki Nowy Świat, Warszawa (komisarz i autor ekspozycji),
• 1981 Wystawa Okręgowa Sztuki ZPAP (3000 prac), Zachęta, Warszawa (komisarz i autor ekspozycji),
• 1983 Wystawa Niebo widziane z ziemi, Muzeum Mikołaja Kopernika, Toruń (komisarz i autor ekspozycji, wystawa nagrodzona przez Ministra Kultury i Sztuki),
• 1985 I Międzynarodowego Triennale Sztuki Przeciw wojnie, Majdanek (autor aranżacji przestrzennej),
• 1986 wystawa Życie ludzkie – los ziemi towarzysząca Kongresowi Intelektualistów, Zachęta, Warszawa (komisarz i autor ekspozycji),
• 1986 wystawa 4 x Warszawa, galeria Hotelu Victoria, Warszawa (autor ekspozycji),
• 1987 wystawa Sytuacja 87, Galeria Art, Warszawa (komisarz i autor ekspozycji),
• 1987-1988 Targi Sztuki Polskiej „Interart”, Poznań (komisarz i autor ekspozycji),
• 1987 wystawa prac grupy Ośmiu, Salon BWA, Kraków (komisarz i autor ekspozycji),
• 1990 Ekspozycja sztuki współczesnej, Pałac Opatów, Gdańsk Oliwa (komisarz i autor ekspozycji),
• 1990 Pośmiertna wystawa prac Henryka Stażewskiego, Pałac Opatów, Gdańsk Oliwa (komisarz i autor ekspozycji),
• 2007 Wystawa Wiosenna „ProGramu Nieskończoność”, MOK Legionowo, 23 marca 2007 – 20 kwietnia 2007 (kurator ekspozycji),
• 2012 Wystawa Kryzys i Format, Koszary Dragonów, Olsztyn (autor projektu).

Działania popularyzatorskie (lista niepełna)

• 1990 Akcja szybkiego malowania (30 obrazów, cykl Kobieta namalowanych w 8 godzin), Rynek Starego Miasta, Warszawa,
• 1990 Akcja szybkiego malowania (50 obrazów, cykl Życie codzienne namalowanych w 10 godzin), Pod Skocznią, Warszawa,
• 1991 Akcja szybkiego malowania pt. Dziesięć Najpiękniejszych Paryżanek w 3 godziny, Centre Pompidou, Paryż, Francja,
• 1991 Akcja szybkiego malowania pt. Narodziny, Miłość, Śmierć w 3 godziny, Centre Pompidou, Paryż, Francja,
• 2005 Próba bicia rekordu Guinnessa: Sponsor Talens Polska i Royal Talens: 100 obrazów olejnych o rozmiarze 80x100cm w 24 godziny, Bełchatów, 7-8 października 2005,
• 2007 Akcja wspólnego malowania pt. Barwy Olsztyna dla 30 tys. osób, Olsztyn,
• 2009 Akcja publicznego malowania pt. 365 portretów, Olsztyn i Berlin,
• 2010 Akcja publicznego malowania pt. Początek świata, akty, Olsztyn,
• 2015 Akcja publicznego malowania 30 portretów wybitnych obywateli Gdańska pt. Koryfeusze gdańskiej kultury,
• 2016 Akcja publicznego malowania pt. Wspólne Malowanie Geno Print Szok – Warszawa01, Warszawa,
• 2016 Akcja publicznego malowania 30 portretów wybitnych obywateli Zamościa pt. „Portrety Znanych Zamościan”, Galeria BWA, Zamość.

Nagrody i wyróżnienia

Nagrody

W ciągu swojej kariery Eugeniusz Geno Małkowski został uhonorowany licznymi nagrodami, które potwierdzają jego talent oraz wkład w rozwój sztuki. Poniżej przedstawiamy kluczowe wyróżnienia:

• 1974 – Brązowy medal na V Festiwalu Sztuk Pięknych w Zachęcie, Warszawa,
• 1975 – III nagroda w konkursie Człowiek-plastyka, zorganizowanym w ramach obchodów XXX-lecia PRL, Zachęta, Warszawa,
• 1983 – I nagroda na wystawie Kosmos – Materia, Galeria EL w Elblągu,
• 1985 – Nagroda im. Jana Cybisa przyznana przez ZPAMiG,
• 2010 – Nagroda Osobowość Roku za zasługi dla Wydziału Sztuki UWM w Olsztynie.

Odznaczenia

Artysta zdobył także szereg odznaczeń, które świadczą o jego znaczącym wpływie na kulturę i sztukę w Polsce:

• 1986 – Srebrny Krzyż Zasługi,
• 2011 – Odznaka honorowa Zasłużony dla Kultury Polskiej.

---

Oceń: Eugeniusz Geno Małkowski

---