Spis treści
Co to jest afazja i jakie są jej objawy?
Afazja to zaburzenie mowy, które rozwija się w wyniku uszkodzenia partii mózgu odpowiedzialnych za język, głównie w lewej półkuli. Objawy tego schorzenia mogą przybierać różne formy, a osoby, które się z nim borykają, często zmagają się z trudnościami w wyrażaniu się. Przejawia się to między innymi jako:
- problemy z płynnością wypowiedzi,
- mylenie wyrazów,
- trudności w konstruowaniu poprawnych zdań.
Co więcej, osoby z afazją mogą mieć także problemy z rozumieniem słów, co znacząco utrudnia komunikację. Frustracja związana z niezdolnością do znalezienia odpowiednich słów jest dla wielu z nich powszechnym uczuciem. Dodatkowo, niektórzy doświadczają:
- trudności w czytaniu,
- trudności w pisaniu,
- trudności w powtarzaniu usłyszanych fraz.
Intensywność objawów może być bardzo różna – od drobnych trudności po kompletną utratę umiejętności mówienia oraz rozumienia. Z tego powodu niezwykle istotne jest, aby znaleźć skuteczne metody wsparcia dla osób dotkniętych afazją. Takie działania mają na celu nie tylko poprawę ich komfortu życia, ale również ułatwienie codziennej komunikacji.
Jakie są przyczyny problemów z wysławianiem się?
Trudności w komunikacji mogą wynikać z różnych źródeł. Afazja to tylko jedna z wielu dolegliwości, które mogą wpływać na umiejętność wysławiania się. Często przyczyną tych problemów są:
- udar mózgu,
- urazy czaszki,
- guzy, które uszkadzają obszary odpowiedzialne za przetwarzanie języka,
- niedokrwienie mózgu,
- procesy neurodegeneracyjne, jak choroba Alzheimera.
Jednak nie tylko uszkodzenia w obrębie mózgu wpływają na naszą komunikację. Zaburzenia nerwowe, takie jak jąkanie, mogą sprawiać, że mówienie staje się dużym wyzwaniem. Problemy z wymową oraz trudności w artykulacji to kolejne elementy, które mogą przeszkadzać w codziennych rozmowach. U osób niewidomych z kolei zaburzenia percepcji mogą ograniczać zdolności werbalizacji, co istotnie wpływa na ich sposób komunikowania się z otoczeniem. Nie możemy także zapominać, że stres i zmęczenie mają ogromny wpływ na nasze zdolności do skutecznej komunikacji. W chwilach napięcia wiele osób może napotkać nagłe trudności w wypowiedziach. Objawy takich problemów mogą być chwilowe, ale mogą także utrzymywać się przez dłuższy czas. Dlatego kluczowe jest, aby diagnoza i podejmowane leczenie uwzględniały wszelkie wymienione czynniki oraz były oparte na szerokiej analizie sytuacji pacjenta.
Jakie są rodzaje afazji i ich charakterystyka?
Afazja to zaburzenie, które może przybierać różne formy w zależności od miejsca uszkodzenia w mózgu oraz specyfiki problemów z mową. Istnieje kilka głównych typów afazji, które zasługują na uwagę:
- afazja Broca, znana również jako afazja ruchowa. Osoby dotknięte tym rodzajem mają trudności w wypowiadaniu się oraz ograniczoną płynność w formułowaniu zdań, co może prowadzić do uczucia frustracji,
- afazja Wernickego, która określana jest jako afazja czuciowa. Problemy dotyczą zrozumienia mowy innych, a pacjenci mogą wypowiadać długie, chaotyczne zdania, co nazywamy słowotokiem,
- afazja mieszana. Łączy cechy obu wcześniej wymienionych form. Osoby z tym typem mają trudności zarówno z mówieniem, jak i z rozumieniem wypowiedzi innych,
- afazja amnestyczna, inaczej znana jako afazja anomiczna. Objawia się przede wszystkim problemami z nazywaniem przedmiotów oraz wyszukiwaniem odpowiednich słów w trakcie rozmowy, co znacznie utrudnia swobodną komunikację,
- afazja globalna. Pacjenci doświadczają w niej poważnych trudności zarówno w mówieniu, jak i rozumieniu mowy, co może prowadzić do ograniczenia możliwości komunikacyjnych, a czasem nawet do całkowitej niemowy.
Każdy typ afazji wymaga spersonalizowanego podejścia terapeutycznego oraz odpowiedniego wsparcia. Kluczowa jest skuteczna diagnoza, która stanowi fundament do udzielania pomocy osobom dotkniętym tym zaburzeniem. Dzięki odpowiedniej terapii możliwe jest znaczące polepszenie ich umiejętności komunikacyjnych.
Jak rozpoznać symptomy afazji?
Rozpoznanie symptomów afazji odgrywa niezwykle ważną rolę w szybkiej interwencji terapeutycznej. Osoby dotknięte afazją mogą napotykać różnorodne trudności w komunikacji. Wiele z nich ma problemy z formułowaniem myśli i wypowiadaniem się. Często miewają kłopoty z odnalezieniem właściwych słów, a niekiedy po prostu je zapominają. Może się zdarzyć, że mylą wyrazy lub nie potrafią skonstruować poprawnych zdań. Innym istotnym objawem jest trudność w zrozumieniu wypowiedzi innych osób, co znacznie utrudnia codzienną wymianę zdań. Dodatkowo, wiele osób z afazją odczuwa dyskomfort w czytaniu i pisaniu, co pogarsza jakość ich interakcji z otoczeniem.
- w zwykłych sytuacjach mogą mieć problem z nazywaniem przedmiotów,
- zmiany w zachowaniu, takie jak frustracja, zdenerwowanie czy tendencja do wycofywania się z towarzystwa.
Dlatego, gdy zauważysz u kogoś te objawy, warto jak najszybciej skontaktować się z neurologiem, który postawi diagnozę i zaproponuje właściwe leczenie.
Jak afazja wpływa na funkcjonowanie codzienne?
Afazja ma istotny wpływ na codzienną egzystencję osób z tą chorobą. Przede wszystkim, trudności w komunikacji sprawiają, że zrozumienie poleceń lub informacji staje się wyzwaniem. To niestety prowadzi do licznych nieporozumień. Osoby cierpiące na afazję mogą borykać się z problemami w wykonywaniu nawet prostych zadań, takich jak:
- zakupy,
- załatwianie spraw urzędowych.
W relacjach z innymi afazja często wywołuje frustrację, a w konsekwencji może prowadzić do społecznej izolacji. Wzmagają się także trudności emocjonalne, takie jak depresja, a lęk przed rozmowami sprawia, że wiele osób unika kontaktów międzyludzkich. Utrzymujące się problemy z komunikacją mają wpływ nie tylko na psychikę, ale także na poczucie własnej wartości. Ograniczenia te mogą skutkować marginalizacją społeczną, co dodatkowo potęguje uczucie osamotnienia. Ważne, by otoczenie osób z afazją było świadome ich trudności oraz potrzeb. Wsparcie w codziennych sytuacjach może znacząco poprawić jakość ich życia i umożliwić aktywne uczestnictwo w życiu społecznym, co jest niezwykle istotne.
W jaki sposób afazja wpływa na komunikację i rozumienie języka?

Afazja ma znaczący wpływ na zdolność komunikacji oraz rozumienia języka. To schorzenie pojawia się na skutek uszkodzeń mózgu w obszarach odpowiedzialnych za te funkcje. Osoby cierpiące na afazję często borykają się z problemami w mówieniu i rozumieniu, co znacznie utrudnia codzienne interakcje.
W przypadku afazji Broca pacjenci mogą czuć potrzebę dłuższego czasu na sformułowanie wypowiedzi, co często prowadzi do frustracji z uwagi na ograniczoną płynność mowy. Z drugiej strony, afazja Wernickego skutkuje trudnościami w zrozumieniu mowy; osoby te mogą wydawać się chaotyczne w swoich wypowiedziach, co jeszcze bardziej zaciemnia komunikację.
Problemy z doborem odpowiednich słów sprawiają, że wyrażenie myśli w sposób zrozumiały staje się wyzwaniem. Dodatkowo, problemy z użyciem właściwego słownictwa i konstrukcji zdań powodują, że nawet najprostsze rozmowy stają się trudne. Zawirowania w rozumieniu gramatyki oraz interpretacji znaczenia słów mogą uniemożliwić zrozumienie podstawowych instrukcji.
Takie trudności w komunikacji mają bezpośrednie przełożenie na różne aspekty życia społecznego, prowadząc do uczucia osamotnienia i wykluczenia. Osoby te mogą wycofywać się z życia towarzyskiego, co prowadzi do wzrostu emocjonalnych wyzwań, takich jak lęk czy depresja, co jeszcze bardziej komplikuje ich sytuację.
Dlatego tak istotne jest, aby znaleźć efektywne metody terapeutyczne, które pomogą w rozwoju zdolności komunikacyjnych. Odpowiednie wsparcie oraz terapia mogą być kluczowe w przywracaniu funkcji językowych i znacząco wpłynąć na poprawę jakości życia osób z afazją.
Jakie są najczęstsze trudności w znalezieniu słów i ich zapominaniu?

Osoby z afazją często napotykają rozmaite trudności związane z odnajdywaniem słów. Najbardziej charakterystycznym objawem tej dolegliwości jest anomia, czyli problem z nazywaniem przedmiotów i pojęć. Czasami takie osoby nie potrafią przypomnieć sobie konkretnych terminów, na przykład imion czy nazw. Zdarza się również, że doświadczają zjawiska znanego jako „blokowanie” (TOT – tip of the tongue), kiedy czują, że dane słowo iskrzy na krawędzi pamięci, ale mimo to nie udaje się go wydobyć.
Te trudności często mają swoje źródło w uszkodzeniach obszarów mózgu, które są odpowiedzialne za słownictwo oraz pamięć werbalną. Warto mieć na uwadze, że stres, emocje oraz zmęczenie mogą dodatkowo potęgować te problemy. Aby sobie z nimi radzić, osoby z afazją często posiłkują się opisami lub synonimami, na przykład mówiąc o cechach osoby zamiast podawania jej imienia.
Zrozumienie, że zapominanie słów to złożony problem, jest niezwykle ważne, ponieważ znacząco wpływa na sposób komunikacji oraz codzienne życie. Dlatego terapia jest kluczowym elementem w wsparciu tych osób, pomagając im przezwyciężać trudności i rozwijać umiejętności językowe. Dzięki temu poprawia się ich komfort życia, co przekłada się na łatwiejsze nawiązywanie relacji społecznych.
Jakie problemy z pamięcią mogą występować przy afazji?
Afazja często skutkuje różnorodnymi trudnościami z pamięcią, co znacząco wpływa na zdolność komunikacyjną osób z tym schorzeniem. Największe wyzwania dotyczą:
- pamięci krótkotrwałej,
- pamięci roboczej,
- pamięci długotrwałej.
Z tego powodu osoby cierpiące na afazję mogą mieć problemy z zapamiętywaniem nowych informacji, co w efekcie wpływa na ich codzienne funkcjonowanie. Przykładowo, kłopoty z pamięcią krótkotrwałą mogą objawiać się niemożnością zapamiętania listy zakupów czy prostych wskazówek. Z kolei trudności związane z pamięcią roboczą utrudniają przetwarzanie i operowanie informacjami, co jest niezbędne w prowadzeniu rozmów. Zjawisko „blokady pamięci” także jest powszechne, co prowadzi do frustracji w kontaktach z innymi. Problemy z pamięcią długotrwałą mogą skutkować zapominaniem istotnych faktów oraz życiowych doświadczeń, co z pewnością obniża komfort życia.
Uszkodzenia w obszarze hipokampa oraz kory przedczołowej, które odpowiadają za procesy pamięciowe i myślenie, dodatkowo potęgują te trudności. Te zaburzenia nie tylko ograniczają możliwości komunikacyjne, ale również zwiększają ryzyko rozwoju otępienia i demencji, co jeszcze bardziej obciąża osoby z afazją. W rezultacie, adaptacja do życia codziennego staje się prawdziwym wyzwaniem. Dlatego niezwykle ważne są interwencje terapeutyczne oraz wsparcie, które mogą znacząco poprawić jakość życia osób dotkniętych afazją.
Jakie skutki uszkodzenia lewej półkuli mózgowej w kontekście afazji?

Uszkodzenie lewej półkuli mózgowej prowadzące do afazji niesie poważne konsekwencje nie tylko dla mowy, ale i dla innych funkcji poznawczych. Osoby z afazją Broca stają przed wyzwaniem w płynnej formułacji zdań, co skutkuje jedynie fragmentarycznymi wypowiedziami, mimo że są w stanie rozumieć język. Z drugiej strony, afazja Wernickego negatywnie odbija się na umiejętności rozumienia mowy, przez co osoby dotknięte tym schorzeniem często opowiadają w sposób chaotyczny, nie zauważając nawet problemów w komunikacji.
Pacjenci z afazją mają także trudności z czytaniem i pisaniem, co dodatkowo komplikuje codzienne interakcje i wywołuje frustracje. Uszkodzenia te wpływają również na inne aspekty funkcjonowania, takie jak pamięć i uwaga, co czyni proces rehabilitacji jeszcze trudniejszym.
Stopień upośledzenia jest różny, zależy od lokalizacji oraz wielkości uszkodzenia, a także od tego, jak wcześnie zacznie się rehabilitacja neurologiczna. Warto jednak zaznaczyć, że skuteczne terapie mogą znacząco poprawić jakość życia chorych. Dzięki nim osoby z afazją mają szansę na lepszą komunikację oraz integrację społeczną.
Kluczowe jest, aby rehabilitacja była dostosowana do specyficznych potrzeb pacjenta, co pozwala na skuteczniejsze wsparcie w pokonywaniu wyzwań związanych z afazją.
Jakie inne rozpoznania mogą być związane z zaburzeniami mowy?
Zaburzenia mowy mogą być obecne w różnych przypadkach, które niekoniecznie dotyczą afazji. Przykładowo, dyzartria to schorzenie prowadzące do trudności w artykulacji, a te problemy często wynikają z uszkodzeń nerwów lub mięśni odpowiedzialnych za naszą zdolność mówienia. Osoby borykające się z dyzartrią zazwyczaj komunikuje się w sposób mało wyraźny i nierówny, co znacząco ogranicza ich możliwości w zakresie porozumiewania się.
Inn fragmentem zaburzeń jest apraksja mowy, gdzie pacjenci zmagają się z planowaniem i koordynowaniem ruchów koniecznych do mówienia, co skutkuje trudnościami w formułowaniu słów oraz zniekształceniem dźwięków. To z kolei prowadzi do frustracji związanej z komunikacją. Kolejnym przykładem jest jąkanie, które objawia się przerywaną mową lub powtarzaniem dźwięków i sylab. Problemy te często nasilają się w stresujących sytuacjach.
Również w przypadku wad wymowy, takich jak seplenienie, mogą wystąpić problemy z jakością mowy i procesem komunikacji. Zaburzenia płynności mowy są także spotykane u osób z chorobami neurodegeneracyjnymi, na przykład chorobą Parkinsona czy stwardnieniem rozsianym. Objawy w takich przypadkach obejmują m.in. spowolnienie mowy oraz ograniczoną liczbę wypowiedzi.
Mózgowe porażenie dziecięce to kolejny czynnik, który może powodować trudności w mówieniu, wynikające z zaburzeń rozwoju neurologicznego. Co więcej, zaburzenia mowy mogą być powiązane z problemami psychicznymi, takimi jak schizofrenia czy depresja, co sprawia, że komunikacja staje się utrudniona z powodu trudności w organizowaniu myśli i wyrażaniu emocji.
W diagnostyce różnicowej istotne jest uwzględnienie historii medycznej pacjenta oraz przeprowadzenie różnych badań neurologicznych, logopedycznych i psychologicznych. Odpowiednia diagnoza ma ogromne znaczenie, gdyż umożliwia wdrożenie skutecznych metod terapeutycznych. Dzięki właściwemu leczeniu można znacznie poprawić jakość życia osób z zaburzeniami mowy.
Jakie techniki terapeutyczne mogą pomóc osobom z afazją?
Techniki terapeutyczne stosowane w przypadku osób z afazją mają na celu nie tylko poprawę zdolności komunikacyjnych, ale również podniesienie jakości ich życia. Centralnym punktem jest terapia mowy, prowadzona przez logopedę, która obejmuje różnorodne ćwiczenia:
- ćwiczenia artykulacyjne, które są pomocne w doskonaleniu wymowy,
- zadania związane z poszerzaniem słownictwa, rozwijające językowe zasoby pacjentów,
- ćwiczenia związane z gramatyką,
- ćwiczenia skoncentrowane na rozumieniu mowy, które są niezbędne do tworzenia poprawnych wypowiedzi.
W terapii wprowadza się również komunikację wspomagającą i alternatywną (AAC). To podejście obejmuje gesty, rysunki oraz pisanie, co ma kluczowe znaczenie, gdy pacjenci zmagają się z trudnościami w werbalnym wyrażaniu swoich myśli. Terapia grupowa stwarza możliwość praktykowania umiejętności w interakcji z innymi osobami, co jest niezwykle ważne dla procesu rehabilitacji. Dodatkowo, w kontekście rehabilitacji neurologicznej, wykorzystuje się stymulację mózgu, na przykład przezczaszkową stymulacją magnetyczną (TMS), która wspiera neuroplastyczność oraz regenerację funkcji językowych. Terapia muzyczna ma pozytywny wpływ na emocje, poprawiając nastrój i ułatwiając nawiązywanie kontaktów interpersonalnych. Ponadto, terapia zajęciowa zapewnia wsparcie, które wpływa na poprawę codziennych umiejętności życiowych. Wybór konkretnych technik terapeutycznych powinien być dopasowany do unikalnych potrzeb pacjenta oraz specyfiki afazji, co jest kluczowe dla uzyskania jak najlepszych efektów rehabilitacyjnych.
Jak przebiega leczenie afazji i jaka jest rola logopedy?
Leczenie afazji to złożony proces, który wymaga głębokiego zrozumienia indywidualnych potrzeb pacjenta. Na początku terapeuta, najczęściej logopeda, przeprowadza dogłębną diagnozę. To ważne badanie umożliwia określenie typu afazji oraz specyficznych trudności językowych, z którymi boryka się dana osoba.
W ramach tej oceny identyfikuje się kluczowe obszary, takie jak:
- mówienie,
- rozumienie,
- czytanie,
- pisanie.
Kolejnym krokiem jest opracowanie spersonalizowanego planu ćwiczeń, który uwzględnia postępy oraz możliwości pacjenta. Regularne spotkania, zwykle odbywające się kilka razy w tygodniu, odgrywają kluczową rolę w skuteczności terapii. W trakcie sesji pacjenci wykonują różnorodne zadania związane z:
- artykułacją,
- wzbogacaniem słownictwa,
- gramatyką.
Warto również wspomnieć, że w terapii mogą być wykorzystywane ćwiczenia wspomagające oraz alternatywne metody komunikacji, co ułatwia interakcję w momentach, gdy wyrażenie myśli słowami sprawia trudności. Jednak rola logopedy nie kończy się na prowadzeniu zajęć. Specjalista stale monitoruje postępy pacjenta, dostosowując plan terapeutyczny do zmieniających się potrzeb.
Oprócz pracy z osobą z afazją, ważne jest także wsparcie rodziny, które odgrywa istotną rolę w całym procesie. Bliscy mogą znacznie ułatwić wdrażanie nowych umiejętności w codziennym życiu. Dobra komunikacja z otoczeniem znacząco wpływa na komfort życia osób z afazją i wspiera ich dążenie do większej samodzielności. Dlatego długotrwała rehabilitacja jest kluczowa w terapii, której celem jest poprawa jakości życia pacjentów z zaburzeniami mowy.
Jakie znaczenie ma profilaktyka uszkodzeń mózgu w kontekście afazji?
Profilaktyka uszkodzeń mózgu odgrywa niezwykle ważną rolę w kontekście afazji, ponieważ takie uszkodzenia mogą prowadzić do poważnych trudności z komunikacją. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia udaru mózgu, warto wdrażać różnorodne sposoby zapobiegawcze, takie jak:
- kontrolowanie ciśnienia krwi,
- poziomu cukru,
- cholesterolu,
- rezygnacja z palenia tytoniu.
Regularne ćwiczenia fizyczne połączone z zrównoważoną dietą wspierają prawidłowe krążenie krwi, co korzystnie wpływa na działalność mózgu. Z drugiej strony, wypadki mogą prowadzić do urazów głowy, które zwiększają ryzyko afazji. Dlatego noszenie kasków i innych elementów ochronnych znacznie obniża prawdopodobieństwo poważnych kontuzji.
Również edukacja oraz budowanie świadomości społecznej na temat skutków urazów mózgu są kluczowe. Pomagają one w skuteczniejszej profilaktyce oraz wczesnym identyfikowaniu zagrożeń zdrowotnych. Szybkie rozpoznawanie i leczenie chorób neurologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane czy choroba Parkinsona, również przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia afazji.
Co więcej, troska o zdrowie psychiczne oraz unikanie chronicznego stresu pozytywnie oddziałują na funkcje neurologiczne. Podejmowane działania nie tylko pomagają ograniczyć ryzyko urazów, ale także wspierają rozwój mowy i wzbogacanie słownictwa. To z kolei ma kluczowe znaczenie dla jakości życia osób cierpiących na afazję oraz dla ich relacji społecznych.
Jak afazja a jąkanie wpływają na utratę zdolności mówienia?
Afazja i jąkanie to dwa różne schorzenia, które jednak prowadzą do podobnych trudności w komunikacji. Afazja powstaje na skutek uszkodzenia mózgu, co w rezultacie wpływa na zdolności językowe. Ludzie borykający się z afazją mogą odczuwać problemy z:
- mówieniem,
- rozumieniem,
- czytaniem,
- pisaniem.
Utrata zdolności do werbalnej komunikacji często wynika z uszkodzeń w obszarach mózgowych związanych z językiem. Osoby te zmagają się z odnajdywaniem słów, co może prowadzić do frustracji oraz spadku komfortu podczas rozmowy. Wiele z nich doświadcza także izolacji społecznej z uwagi na ograniczenia w komunikowaniu się. Z kolei jąkanie związane jest z zaburzeniami płynności mowy. Osoby jąkające się mogą mieć tendencję do:
- powtarzania dźwięków lub słów,
- napotykania blokady w trakcie wypowiedzi.
To napięcie skutkuje trudnościami w swobodnym przekazywaniu myśli. Badania wykazują, że przyczyny jąkania mają zarówno podłoże neurologiczne, jak i psychologiczne, co komplikuje jego właściwą klasyfikację oraz leczenie. Ważne jest, aby dostrzegać różnice między afazją a jąkaniem, choć obie te dolegliwości w istotny sposób wpływają na umiejętności komunikacyjne pacjentów. Na szczęście odpowiednie terapie, jak logopedia, mogą znacznie poprawić jakość życia osób dotkniętych tymi zaburzeniami.
Jakie zjawiska nie powinny być bagatelizowane w kontekście zaburzeń mowy?
Zaburzenia mowy mogą manifestować się na wiele niepokojących sposobów, które warto obserwować. Często są one oznaką poważniejszych problemów związanych z językiem, takich jak afazja. Kiedy ktoś nagle zaczyna mieć trudności w mówieniu, powinno to budzić naszą czujność. Sytuacja ta nie ogranicza się jedynie do problemów z wyrażaniem myśli; często obejmuje również trudności w zrozumieniu wypowiedzi innych.
Takie kłopoty z wyszukiwaniem słów mogą prowadzić do frustracji i poczucia osamotnienia. Mylenie wyrazów i trudności w konstruowaniu zdań stanowią kolejne poważne symptomy. Dodatkowo, kłopoty z czytaniem i pisaniem mogą potęgować uczucie niepewności w komunikacji, co z kolei jeszcze bardziej izoluje osoby borykające się z tymi trudnościami.
Nie można także pominąć emocjonalnych aspektów zaburzeń mowy. Frustracja, niskie poczucie własnej wartości i depresja to uczucia, które mogą znacząco wpływać na możliwości nawiązywania relacji społecznych oraz codzienną aktywność. Jeśli zauważysz u siebie lub bliskich jakiekolwiek z tych objawów, niezwykle ważne jest, by zasięgnąć porady neurologa lub logopedy.
Szybka diagnoza jest kluczowa, aby zminimalizować ryzyko długotrwałych skutków związanych z zaburzeniami mowy. Dzięki terapeutycznemu wsparciu, takiemu jak terapia logopedyczna, można znacznie poprawić umiejętności komunikacyjne oraz ogólne samopoczucie pacjentów. Wczesna interwencja przynosi realne korzyści i pozytywnie wpływa na jakość życia osób z trudnościami w mowie.
Dlatego warto podchodzić do wszelkich symptomów z należytą powagą i troską.